قابليت دستورالعمل طبقه‌بندي شايستگي مرتع براي چراي گوسفند (مطالعه موردي: مراتع كوهستاني امام‌كندي اروميه)

تعيين شايستگي مرتع با استفاده از شرايط محدود كننده روش فائو، به لحاظ تعدد عوامل و اينكه در برخي از موارد نياز به عمليات آزمايشگاهي و تهيه نقشه دارد، زمان بر بوده و امكان قابليت كاربرد آن توسط تمامي كارشناسان، وجود ندارد. از اينرو دستورالعمل طبقه بندي شايستگي مرتع براي چراي انواع دام در مناطق مختلف آب و هوايي، از طرف دفتر فني مرتع پيشنهاد شد. بر اساس دستورالعمل پيشنهادي، شايستگي مرتع براي چراي انواع دام، از تلفيق سه معيار پوشش گياهي (20 امتياز)، آب (15 امتياز) و فرسايش خاك (15 امتياز) حاصل مي شود. جهت ارزيابي قابليت دستورالعمل ذكر شده در منطقه نيمه خشك، پژوهش حاضر در فصل رويش سال 1396 در مراتع كوهستاني امام كندي اروميه انجام و نتايج حاصل از تعيين شايستگي تيپ هاي گياهي بر مبناي دستورالعمل پيشنهادي با نتايج حاصل از روش شرايط محدود كننده فائو، توسط آزمون غيرپارامتري ويلكاكسون، مورد مقايسه قرار گرفت. نتايج نشان داد كه در روش شرايط محدود كننده فائو، در 83 درصد موارد، معيار توليد علوفه، در 46 درصد، معيار حساسيت خاك به فرسايش، در 11 درصد، معيار منابع آب، به عنوان معيارهاي كاهش دهنده شايستگي تيپ هاي گياهي مي باشند. ولي در دستورالعمل پيشنهادي، تنها حساسيت خاك به فرسايش، سبب كاهش امتياز شاخص ها و در نتيجه، طبقات شايستگي شده است. نتايج نشان داد كه تفاوت معني داري بين دو روش از نظر طبقات شايستگي نهايي وجود ندارد (P≤0.05)، و بيش از 85 درصد از مراتع منطقه، در دو روش به صورت يكسان طبقه بندي شدند. بنابراين دستورالعمل پيشنهادي، قادر به شناسايي و تفكيك مناطق مستعد و غيرمستعد از نظر چراي گوسفند مي باشد و كارايي آن در مقايسه با روش شرايط محدود كننده فائو، با توجه به صرفه جويي در هزينه و سادگي، قابل توجه است. اين دستورالعمل، كارشناسان را قادر خواهد ساخت كه در هنگام تهيه طرح هاي مرتعداري چند منظوره (تلفيقي)، با روشي ساده و كاربردي در عرصه، به تناسب استفاده از مراتع جهت چراي دام پي ببرند.