تعيين سهم كاربري هاي مختلف اراضي در توليد رسوب تپه هاي ماسه اي با استفاده از روش انگشت‌نگاري (مطالعه موردي: منطقه گچين بندرعباس)

شناخت منشاء تپه­هاي ماسه­اي در مطالعات كنترل فرسايش بادي از اهميت ويژه­اي برخوردار است. به دليل وجود مشكلات زياد در كاربرد روش­هاي سنتي، روش انگشت­نگاري يا به عبارتي منشاءيابي به عنوان روشي جايگزين و مناسب مورد توجه محققين مختلف قرار گرفته است. در اين روش خصوصيات فيزيكي، ژئوشيميايي و آلي رسوب و منابع آن براي تعيين منابع اصلي رسوب و اهميت نسبي آنها مورد استفاده قرار مي‌گيرند.. در اين تحقيق سعي شده كه با بهره­گيري از تركيب مناسبي از عناصر ژئوشيميايي كه قادر به جداسازي كاربري­هاي مختلف اراضي مي‌باشند، سهم كاربري­ها در توليد رسوب تپه­­هاي ماسه­اي در منطقه گچين واقع در شهرستان بندرعباس تعيين شود. ابتدا تعداد 28 نمونه از منابع احتمالي رسوبات و تپه­هاي ماسه­اي برداشت و سپس دانه­بندي آن­ها انجام شد. بعد از به دست آوردن داده­هاي مورد نظر، روش­هاي آماري مانند كروسكال واليس و تحليل تشخيص براي بررسي توان ردياب­ها و تعيين تركيب بهينه از ردياب­ها انجام گرديد. نتايج حاصل از تحليل تشخيص نشان داد كه سه ردياب P، Na و Mg از بين ردياب­هاي P، Na، Mg، Mn، Fe، Zn، Ca، Cu، Ni و K به عنوان تركيب بهينه جهت جداسازي كاربري­هاي اراضي در منطقه مناسب هستند. در نهايت با استفاده از مدل­هاي چند متغيره تركيبي در توليد منابع رسوب، سهم كاربري­هاي اراضي كشاورزي، جنگل­هاي دست­كاشت، مرتع و اراضي باير به ترتيب برابر 85/2، 85/2، 25/31 و 05/63 به دست آمد. خطاي نسبي مدل تركيبي براي برآورد سهم كاربري­هاي مختلف در توليد رسوب برابر 65/7 درصد و ضريب كارايي مدل 35/92 درصد محاسبه شد. مقادير خطاي نسبي و كارايي مدل، نشان­دهنده اين هستند كه روش انگشت­نگاري توانايي بالايي در تفكيك منابع توليدكننده رسوب دارد.