مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - نقش توسعه اقتصادي در تحول فرهنگي؛ عصر پساجنگ در ايران

چكيده فارسي :

ظهور دولت سازندگي و برنامه تعديل و توسعه اقتصادي ليبرالي و نيز تحول كالبدي فضاي شهري نقطه چرخشي در تاريخ اخير ايران بود. از سال 1368 به بعد، رشد سخت افزارهاي اقتصادي جايگزين ركود دهه شصت شد. زيرساخت هاي اقتصادي در سطح كشور، از قبيل كارخانه، پالايشگاه، بندر، بزرگراه... نوسازي و تقويت شد و نهادهاي ارتباطي و آموزشي و تفريحي و رفاهي در سطح شهرها ظهور كرد. در پي اين تحولات يا به موازات آن، ايران شاهد تحولاتي در تقاضاها و ارزشها و رفتارها و سبك زندگي يا نرم افزارهاي فرهنگي شد. مقاله حاضر در پي تقويت اين فرضيه است كه تحولات اقتصادي نقش علّي و ايجادي در تحولات فرهنگي داشت، و همانطور كه فرهنگ در قديم تا حدود زيادي مولود شرايط محيطي بود، اينك فضاي جديد شهري متاثر از توسعه ليبرالي در حكم شرايط محيطي جديد بود. كمابيش به شكلي كه در آغاز تمدن صنعتي غرب اتفاق افتاد، سخت افزارهاي تمدني مدرن، نرم افزار فرهنگي متناسب با خود را اقتضا كرد. آنچه طراح و مدير اصلي اين برنامه، هاشمي رفسنجاني، از آن زير عنوان «توسعه آرام و طبيعي» نام برد، همان توسعه فرهنگي و سياسي بود كه تا حدودي به طور خودبه‌خود از درون توسعه اقتصادي بيرون آمد.