بررسي ارتباط بين برخي متغيرهاي خاكي و زمين شناسي با تراكم زهكشي (مطالعه موردي: چهار حوزه آبخيز در استان اردبيل)

فرسايش خاك يك مشكل جدي زيست محيطي شناخته شده است. تراكم زهكشي از مهم ترين پارامترهاي ژئومورفولوژيكي حوزه‌ آبخيز است كه از آن به عنوان شاخصي براي بيان وضعيت آبراهه‌هاي حوضه، بارندگي، رواناب، ظرفيت نفوذپذيري، تكامل توپوگرافي و فرسايش حوضه استفاده مي‌شود. با دانستن رابطه دقيق خصوصيات حوضه با تراكم زهكشي، مي توان با در اختيار داشتن تراكم زهكشي ساير خصوصيات حوضه را پيش بيني نمود. هدف از اين تحقيق بررسي تأثير خصوصيات خاك و سازند روي تراكم زهكشي در بخشي از استان اردبيل بود. بدين منظور اطلاعات پايه، گردآوري و محدوده همه حوضه‌ها روي نقشه توپوگرافي مشخص و نقشه اجزاي واحد اراضي و زمين شناسي تهيه و در هر اجزاء، نقاطي جهت حفر پروفيل تعيين شد. تراكم زهكشي از نرم‌افزار Arc GIS محاسبه و در نهايت رابطه بين خصوصيات خاك و سازند با تراكم زهكشي از طريق ترسيم نمودار تعيين و ميزان همبستگي اين دو فاكتور با تراكم زهكشي با نرم‌افزارSPSS بررسي شد. نتايج نشان داد كه ارتباط بين تراكم‌ زهكشي و خصوصيات خاك در سازندهاي زمين‌شناسي و اجزاي واحد اراضي در سطح اطمينان 95 درصد معني‌دار مي‌باشد. بنابراين تراكم شبكه زهكشي متأثر از جنس سازندها، ميزان شيب و برخي خصوصيات خاك نظير آهك، درصد سيلت، كربن آلي و ضريب فرسايش پذيري هستند. همچنين بيش ترين تراكم زهكشي مربوط به سازندهاي دوره كواترنر، بدون پوشش گياهي مناسب و سازند Ngm و كم ترين تراكم زهكشي مربوط به توف و سنگ آهك بود.