شناسايي علل وقوع فرسايش خندقي با تاكيد بر خصوصيات خاك(مطالعه موردي حوزه آبخيز آق امام)

فرسايش خندقي از جمله انواع فرسايش آبي و تشديد شونده است كه رخداد و گسترش آن موجب تغييرات بارز در منظر زمين و پسرفت اراضي مي شود. هدف از انجام اين تحقيق بررسي اثر عوامل خاكي مؤثر بر وقوع فرسايش خندقي در حوزه آبخيز آق امام مي‌باشد. اين حوزه آبخيز با مساحت 45/5442 هكتار در شرق استان گلستان واقع شده است كه از نظر فرسايش خندقي داراي معضلات و مشكلات قابل‌ملاحظه‌اي مي‌باشد. در اين تحقيق با استفاده از بازديد‌هاي ميداني، خندق‌هاي موجود در منطقه شناسايي و مورد بررسي قرارگرفتند. سپس تعداد پنج خندق معرف انتخاب شدند و تعداد 10 نمونه خاك در داخل و 10 نمونه خاك در خارج از محدوده خندق‌ها (منطقه‌اي واقع در اراضي مجاور در بالادست خندق‌ها) در دو عمق 030 و 3060 سانتي‌متري تهيه و مورد آناليز آزمايشگاهي قرار گرفتند. از آزمون مقايسه ميانگين دو جامعه آماري جهت بررسي نقش خصوصيات فيزيكي و شيميايي خاك در دو عمق مطالعاتي در ايجاد فرسايش خندقي استفاده به عمل آمد. نتايج نشان داد كه اختلاف معني‌داري در سطح 5 درصد، بين برخي از خصوصيات در خاك سطحي و زير سطحي وجود داشته است. به‌طوري‌كه در اين بين ميزان درصد سيلت (در هر دو عمق در مناطق خندقي)، درصد رطوبت اشباع (در هر دو عمق در مناطق خندقي)، هدايت الكتريكي(عمق زير سطحي در مناطق خندقي)، مواد خنثي شونده (در هر دو عمق در مناطق خارج از خندق)، درصد كاتيون تبادلي (عمق زير سطحي در مناطق خندقي)، نسبت جذب سديم (عمق زيرسطحي در مناطق خندقي)، درصد سديم تبادلي (عمق زير سطحي در مناطق خندقي)، به‌دليل مقادير بيش‌تر و اختلاف معني‌دار آماري توانستند نقش مؤثري در ايجاد فرسايش خندقي از خود نشان دهند.