پيش بيني تغييرات كاربري اراضي با استفاده از مدل زنجيره ماركوف و سلول خودكار (مطالعه موردي: حوزه آبخيز روضه چاي، اروميه)

بررسي و پايش كاربري اراضي از پيش نياز هاي اساسي در مطالعات حوضه آبخيز به‌شمار مي آيد چرا كه برنامه ريزي مديريتي منطقه اي وابسته به آگاهي در مورد نوع استفاده اراضي و تغييرات آينده است. در نتيجه مدل سازي و پيش بيني كاربري اراضي براي برنامه ريزي و مديريت پايدار اراضي در آينده كشوري مانند ايران كه بهره‌برداري از اراضي به سرعت در حال تغيير است، امري ضروري مي باشد. در اين راستا پژوهش حاضر، جهت آشكار سازي تغييرات كاربري اراضي در دوره زماني 15 سال و مدل‌سازي تغييرات براي بيست سال آينده، با استفاده از تخمينگر انتقال ماركوف با اطلاعات تصاوير ماهواره لندست 7 و 8 براي حوضه آبخيز روضه چاي اروميه انجام شد. براساس الگوريتم طبقه بندي نظارت شده با روش بيش‌ترين احتمال، كاربري اراضي به‌صورت هفت كلاس باغ، اراضي آبي، اراضي ديم، مراتع، مناطق مسكوني، درياچه و اراضي شور با متوسط ضريب كاپا 0.88 و دقت كلي 0.9 براي سال‌هاي 2000 و 2015 استخراج شدند. بررسي تغييرات 15 ساله نشان داد كه تغييرات كاربري هاي وابسته به آب در منطقه طي بازه زماني ياد شده، كاهش داشته است. مدل‌سازي تغييرات كاربري اراضي منطقه با استفاده از تخمينگر انتقال ماركوف حاكي از آن است كه كاربري هاي باغ، اراضي آبي و ديم، روستانشيني و منابع آب كاهش و كاربري هاي مراتع و اراضي شور در منطقه افزايش خواهند يافت (از سال 2020 تا 2035 درصد افزايش مساحت مراتع 13.11، درصد كاهش مساحت هاي زراعت آبي و باغات 32.51 و اراضي ديم 17.56). نتايج بيانگر استفاده نادرست از منابع آب، خاك و كاهش حاصلخيزي خاك منطقه مورد مطالعه مي باشد كه نياز به برنامه ريزي دقيق جهت تمركز فعاليت هاي جامع مديريتي را آشكار مي سازد.