مقايسه روشهاي سيستم استنتاج عصبي_فازي و برنامه‌ريزي بيان‌ژن در‌برآورد تبخير از تشتك (مطالعه موردي: استان خراسان جنوبي)

امروزه تخمين صحيح تبخير به عنوان يكي از عناصر مهم چرخه هيدرولوژي، نقش مهمي را در توسعه و مديريت منابع آب كشورهاي مواجه با بحران آب ايفا مي كند. تاكنون روش ها و فرمول هاي تجربي فراواني در زمينه برآورد فرايند غيرخطي و پيچيده تبخير از تشتك ارائه شده كه از دقت بالايي برخوردار نبوده و همچنين دسترسي به تمام پارامترهاي ورودي مشكل و يا اندازه گيري آنها محتاج صرف هزينه و زمان زيادي مي باشد. هدف از اين تحقيق ارزيابي كارايي دو مدل برنامه ريزي بيان ژن و عصبي فازي جهت تخمين تبخير از تشتك در استان خراسان جنوبي مي باشد. براي اين منظور از داده هاي هواشناسي روزانه شش ايستگاه سينوپتيك به مدت بيست سال(2010-1990)، استفاده شد. پارامترهاي ورودي به مدل عبارتند از: ميانگين دماي هوا، رطوبت نسبي، حداكثر وحداقل دماي هوا، سرعت باد و ساعات آفتابي. براي ارزيابي مدلها و مقايسه آن ها از معيارهاي ضريب تبيين ، جذر ميانگين مربع خطاها  و ميانگين خطاها استفاده گرديد. مقايسه نتايج آزمون دو مدل نشان داد كه مدل برنامه ريزي بيان ژن كارايي بهتري نسبت به مدل عصبي فازي در برآورد روزانه تبخير از تشتك دارد. بطوري كه بهترين نتايج مدل برنامه ريزي بيان ژن در ايستگاه بشرويه با ضريب تبيين 79/0، 44/1=RMSE و 35/0MBE= ضعيف ترين نتايج در ايستگاه بيرجند با ضريب تبيين7/0، 6/2=RMSE و 2/1MBE= بدست آمد. همچنين نتايج نشان داد ميانگين دماي روزانه بيشترين تاثير را در برآورد تبخيراز تشتك دارد.