بازنگري پهنه‌هاي اقليمي شمال شرق ايران بر پايه كاربرد تلفيقي تغيير شاخص خشكي

هدف پژوهش حاضر، بازنگري پهنه‌هاي اقليمي شمال شرق ايران براساس واكاوي تغييرپذيري شاخص خشكي در تلفيق با تغييرديگر متغيرهاي اقليمي در محدوده حوضه شمال شرق ايران است. براي اين منظور داده متغيرهاي دماي هوا و بارندگي در مقياس ميانگين ماهانه و سالانه طي دوره زماني 2017-1990 جمع آوري شد. براي رسيدن به هدف پژوهش در آغاز با بررسي تغيير بارندگي، تبخير و تعرق و دما، طبقه‌بندي اقليمي شمال شرق ايران مورد بازنگري قرار گرفت و نتيجه هاي حاصل با الگوهاي طبقه‌بندي دومارتون و كوپن گايگر مقايسه شد. سپس روند متغيرهاي مذكور در قالب شاخص خشكي يونپ با بهره گيري از آزمون من‌كندال و تخمين‌گر شيب سن آزمون شد تا وضعيت خشكي منطقه ارزيابي شود. نتايج نشان داد كه به كارگيري ضريب خشكي به عنوان عاملي مهم در الگوي اصلاحي ، باعث افزايش دقت طبقه بندي‌هاي اين روش نسبت به مدل‌هاي پيشين مي‌شود. براين اساس، منطقه مورد بررسي در هفت گروه اقليمي طبقه بندي شد كه پهنه Ac14، اقليم خشك با زمستان سرد و تابستان بسيار گرم با 39 درصد و 9 ايستگاه و Ec14، اقليم فرا خشك با زمستان سرد و تابستان بسيار گرم با يك ايستگاه به ترتيب بزرگترين و كوچك‌ترين ناحيه اقليمي بودند. نتايج آزمون من كندال و شيب خط روند نيز براي شاخص خشكي يونپ بيانگر اين مسئله بود كه طي اين ۲۸ سال شرايط خشكي در منطقه رو به افزايش بوده و وضعيت بيابان زايي در بخش‌هاي مختلف تشديد شده است.