حكمت سياسي در ايران باستان بر مبناي خوانش سهروردي

Political Hikmah in Ancient Iran

«حكمت سياسي» يك مفهوم ايراني و اسلامي است كه با فلسفه سياسي و انديشه سياسي تفاوت دارد، اگر چه گاهي مترادف با فلسفه سياسي نيز به كار رفته است. هدف اين مقاله تبيين حكمت سياسي در ايران باستان است و از سه طريق اين هدف را دنبال كرده است. ابتدا به بيان معناي حكمت و حكمت سياسي مي پردازد، سپس به اجمال نشان مي دهد كه ايران باستان منشأ اصلي حكمت و حكمت سياسي بوده است، و در پايان به برخي اصول حكمت سياسي در ايران باستان مي پردازد. ايرانيان تلاش مي كردند در يك دستگاه فكري و فلسفي كلان با تكيه بر اين اصول، شايستگان را به حكومت بگمارند، حكومت را به عدالت سوق بدهند و از ظلم حاكمان جلوگيري كنند. اين اصول عبارتند از: تقسيم هستي به گيتي و مينو ، نظريه حكيم حاكمي، فرّه ايزدي، فرّكياني، و رد نظريه تغلب. بخشي از استنادات مقاله به سهرودي فيلسوف بزرگ و بنيانگذار مكتب فلسفي اشراق است، چون او به خوبي اين حكمت را نشان داده و مكتب فلسفي خود را نيز بر حكمت ايران باستان بنيان نهاده است.

Political hikmah is an Iranian-Islamic concept and although at times it has been taken as synonymous with political philosophy, it is different from both political philosophy and political thought. The present article aims to explain political hikmah in ancient Iran. This is done in three stages. First, the meaning of hikmah and political hikmah is dealt with. Then, it is briefly discussed that hikmah and political hikmah originate from ancient Iran. Finally, some principles of political hikmah are examined. Ancient Iranians tried to rely on these principles in a macro intellectual and philosophical system in order to assign governmental positions to those who deserved them, direct the government toward justice and prevent rulers from committing injustice. These principles were as follows: dividing the universe into the world and heaven, the theory of philosopher-ruler, divine charisma, imperial splendor, and rejection of the theory of dominion. Some of the discussions in this article draw on Suhrawardi, the great philosopher and founder of the philosophical school of illumination, as he has presented this philosophy appropriately and his own philosophical school is based on the hikmah of ancient Iran