بررسي تاثير عمليات اصلاحي مختلف بر شاخص‌هاي اكولوژيك سلامت مرتع با استفاده از روش LFA (مطالعه موردي: مراتع چاه شيرين بهبهان)

Effects of different improvement practices on ecological indicators of rangeland health using LFA method (Case study: Behbahan, Chahshirin rangelands)

مطالعه حاضر با هدف بررسي تاثير عمليات اصلاحي مختلف بر شاخص‌هاي اكولوژيكي سلامت مرتع با استفاده از روش LFA در مراتع چاه شيرين بهبهان انجام شد. براي اين منظور سه سايت عمليات اصلاحي كاشت درخت كهور (Prosopis juliflora) عمليات احداث كنتور فارو و عمليات كشت درخت اوكاليپتوس (Eucalyptus camaldulensis Dehnh) كه در سال 1379 اجرا شده است، همراه با سه منطقه شاهد در كنار آنها انتخاب گرديد. به منظور نمونه‌برداري در هر سايت 3 ترانسكت 100 متري بر اساس اقليم، تيپ گياهي و تغييرات پوشش گياهي با فاصله 50 متر در يك طرح تصادفي - سيستماتيك در جهت شيب منطقه مستقر گرديد. براي تعيين ويژگي‌هاي كاركردي مرتع شامل پايداري، نفوذپذيري و چرخه مواد غذايي با استفاده از روش LFA و به كارگيري از 11 شاخص سطح خاك تعيين گرديد. نتايج حاصل از اين مطالعه نشان داد كه در اثر فعاليت‌هاي مديريتي اعمال شده شاخص‌ها و ويژگي‌هاي كاركردي مرتع تغيير يافته‌اند. به طوري كه نتايج آزمون تي مستقل براي سه مشخصه كاركردي در قطعات و ميان قطعات گياهي هر منطقه نسبت به منطقه شاهد آن تفاوت معني‌داري را نشان داد (05/0>P). همچنين بر اساس نتايج حاصل از آزمون تجزيه واريانس مقايسه سه منطقه اصلاحي، براي سه مشخصه كاركردي (پايداري، نفوذپذيري و چرخه عناصر غذايي) در قطعات مورد بررسي تفاوت معني‌دار در سطح 1 درصد مشاهده گرديد. به طور كلي نتايج حاصل از اين تحقيق براي عمليات كشت درخت كهور و احداث كنتورفارو از نظر مشخصه‌هاي كاركردي نسبت به سايت درخت اوكاليپتوس شرايط بهتري را نشان داد. بنابراين مي‌توان اظهار داشت كه عمليات اصلاحي باعث بهبود كاركرد مرتع گرديدند و مطالعات عملكرد مرتع با استفاده از شاخص‌هاي ساده در آشكارسازي تاثير عمليات اصلاحي و مديريتي بسيار موثر است.

The present study was carried out to investigate the effects of various improvement practices on ecological indicators of rangeland health using LFA method in Behbahan Chahshirin rangelands. To this end, three improvement sites including mesquite (Prosopis juliflora) tree planting, construction of contour furrow, and eucalyptus (Eucalyptus camaldulensis Dehnh) tree planting, implemented in 2000, were selected along with three control areas. For sampling in each site and based on climate, vegetation type, and vegetation changes, three transects of 100 m length and a distance of 50 m were established in a random-systematic manner in the direction of the slope of the region. Three functional characteristics of rangeland including stability, permeability, and food cycle were determined using LFA method and 11 soil surface indices. The results of this study showed that the indicators and functional characteristics of rangeland were changed due to the applied management practices. The independent t-test results showed a significant difference between three functional attributes within the patches and inter-patches of each region compared to the control area (P <0/05). In addition, based on the results of variance analysis compared to the three improvement regions, the three functional attributes (stability, permeability, and nutrient cycle) were significantly different at 1% level. In general, the results of this study showed better conditions for Mesquite tree planting and contour furrow construction in terms of functional characteristics compared to the Eucalyptus tree site. Thus, it can be stated that improvement practices resulted in improved rangeland health.