مطالعه اثر تنوع ژنتيكي در پاسخ مورفو- فيزيولوژيكي و آنتي‌اكسيداني گونه‌هاي مختلف آژيلوپس به تنش خشكي

اين آزمايش به منظور بررسي اثر تنش خشكي بر محتواي رنگيزه هاي فتوسنتزي، وزن ريشه و اندام هوايي، محتواي پروتئين كل و فعاليت آنزيم هاي آنتي اكسيدان آنزيمي و غيرآنزيمي در شش گونه مختلف از جنس Aegilops به همراه دو رقم گندم نان مقاوم و حساس به تنش خشكي به‎عنوان شاهد، در قالب فاكتوريل بر پايه طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. تيمارهاي تنش خشكي در سه سطح عدم تنش (FC=100%)، تنش متوسط (FC=50%) و تنش شديد (FC=25%) اعمال شد. گونه هاي Ae. caudata،  Ae. triuncialis وAe. cylindricaاز نظر صفات وزن تر و خشك ريشه در شرايط تنش نسبت به رقم شاهد مقاوم سيروان در رتبه بالاتري قرار گرفتند. بيشترين مقدار كلروفيل كل در شرايط تنش متوسط در Ae. cylindrica و Ae. umbellulata و در تنش شديد در گونه Ae. caudata مشاهده شد. در تمام گونه هاي مورد مطالعه به‌جز گونه Ae. umbellulata در اثر تنش خشكي ميزان كاروتنوئيد روند كاهشي نشان داد و گونه Ae. cylindrica نسبت به ساير گونه ها از بيشترين مقدار برخوردار بود. بالاترين مقدار آنزيم سوپراكسيد ديسموتاز در خشكي شديد در گونه Ae. crassa و رقم مقاوم  Sirvanو كمترين مقدار آن در گونه Ae. neglecta مشاهده گرديد. بيشترين آنزيم آسكوربات پراكسيداز در خشكي شديد در گونه هاي Ae. triuncialis و Ae. caudata و كمترين مقدار آن در گونه Ae. neglecta مشاهده شد. بالاترين مقدار آنزيم گاياكول پراكسيداز در گونه هاي Ae. triuncialis، Ae. caudata و رقم مقاوم Sirvan در تنش خشكي مشاهده شد و گونه هاي Ae. triuncialis، Ae. caudata و Ae. crassa بيشترين و گونه ‌Ae. umbellulata و رقم حساس Darya كمترين مقدار آنزيم كاتالاز را در خشكي شديد داشتند. در جمع‎بندي كلي، نظر به اينكه سه گونه Ae. caudata،  Ae. Triuncialis و Ae. Cylindrica از نظر اغلب صفات مرتبط با تحمل خشكي ازجمله حجم ريشه، كارتنوئيد و آنزيم هاي CAT، GPX و APX بالاترين مقدار را داشتند و هر سه گونه در ژنوم CC مشترك بودند، ازاين‌رو به‎نظر مي رسد ژنوم CC بتواند ظرفيت بالايي در برنامه هاي اصلاحي آينده گندم براي افزايش مقاومت به خشكي داشته باشد.