تأثير اكسين و برخي تركيبات سيگنالي بر رشد و توليد متابوليت‌هاي ثانويه در كشت درون‌شيشه‌اي قره‌قاط ( Vaccinium arctostaphylos L)

قره قاط يكي از گياهان دارويي مهم در طب سنتي است كه به‌منظور كاهش قند خون و تنظيم فشار خون از ديرباز در ايران كاربرد دارد.در اين تحقيق تأثير اكسين، اسيد جيبرليك، كازئين هيدرولايسيت، پوترسين و ساليسيليك اسيد بر استقرار ورشد ريزنمونه هاي قره قاط و ميزان تركيبات ثانويه آنتوسيانين، فلاونوئيدي و فنل تام بررسي شد. ريزنمونه‌هاي تك‌ گرهي و جوانه هاي انتهايي قره قاط از رويشگاه‌هاي طبيعي تهيه شده و پس از ضدعفوني سطحي روي محيط كشت پايه MS حاوي 2 ميلي‌گرم بر ليتر  BAP و سطوح مختلف IBA يا NAA (01/ 0تا 1 ميلي گرم بر ليتر) و محيط كشت MS حاوي 2 ميلي گرم بر ليتر BAP و 0/1 ميلي گرم بر ليتر NAA يا IBA به همراه سطوح مختلف اسيد جيبرليك (0 تا 0/5 ميلي‌گرم بر ليتر)، كازئين هيدرولايسيت (صفر تا 150 ميلي‌گرم بر ليتر)، پوترسين و ساليسيليك اسيد (0 تا 10 ميلي‌گرم بر ليتر) كشت شدند. نتايج نشان داد درصد برگ دهي و زنده ماني ريزنمونه ها به‌طور معني‌داري تحت تأثير نوع و غلظت اكسين قرار ‌گرفت. درصد برگ دهي و زنده ماني ريزنمونه‌‌ها در تيمار هورموني NAA در غلظت هاي پايين تر به‌طور معني‌داري بيشتر از غلظت هاي بالاتر NAA و كليه سطوح IBA بود. اضافه كردن GA3 به تركيب محيط كشت باعث افزايش معني‌دار تعداد برگ در ريزنمونه شد؛ ولي تأثيري در زنده‌ ماني و درصد برگ‌دهي ريزنمونه‌ها نداشت. علاوه‌‌بر‌اين كازئين هيدرولايسيت، پوترسين و اسيد ساليسيليك باعث افزايش تعداد برگ و درصد زنده‌ ماني ريزنمونه‌ها گرديد ولي اين افزايش در برخي از تيمارها از نظر آماري معني‌دار نبود.از نظر ميزان متابوليت‌هاي ثانويه بين تيمار هاي مختلف اختلاف معني داري وجود داشت. بيشترين ميزان تركيبات آنتوسيانيني در محيط كشت MS+2mg/l BAP+ 0.1mg/l NAA و بيشترين ميزان فلاونوئيد و فنل كل نيز در همان محيط كشت حاوي 15 ميلي گرم بر ليتر ساليسيليك اسيد بدست آمد. بنابراين، از نتايج و دستورالعمل ارائه شده در اين تحقيق مي‌توان در كشت و تكثير درون‌شيشه‌اي اين گياه استفاده نمود.