اثر روش‌هاي مختلف پرايمينگ بر بنيه و رشد گياه‌چه بذرهاي زوال يافته در سه گونه گون Astragalus spp

استفاده از تكنيك پرايمينگ، يك روش مؤثر براي افزايش توان جوانه زني بذر گياهان مرتعي مي‌باشد. به‌منظور بررسي تأثير پرايمينگ بذر بر بهبود جوانه زني بذرهاي زوال يافته، در سه گونه گون علوفه اي، آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار در سال 1395 در مؤسسه تحقيقات جنگل‌ها و مراتع كشور در شرايط گلخانه اجرا شد. فاكتور A شامل سه گونه از گون (Astragalus cyclophyllon ، A. siliqusus و A. homosus)، فاكتور B شامل دو سطح از زوال بذر، زوال طبيعي (بذرهاي نگهداري شده در سردخانه فعال 4 درجه سانتي‌گراد به‌مدت 12 سال) و زوال مصنوعي (با پيري تسريع شده بذرها در دماي 40 درجه سانتي‌گراد و رطوبت نسبي 100% به‌مدت 48 ساعت) و فاكتور C شامل تيمار پرايمينگ بذر در 4 سطح شامل: اسموپرايمينگ (0.3-و 0.6-مگاپاسكال) با استفاده از پلي‌اتيلن گلايكول PEG6000، هيدروپرايمينگ (خيس كردن بذر در آب‌مقطر به‌مدت 24 ساعت) و شاهد بودند. صفات درصد جوانه زني، سرعت جوانه زني، بنيه گياهچه، طول ريشه و ساقه و گياهچه، نسبت طول ريشه به ساقه و وزن تر گياهچه اندازه گيري گرديد. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اثرهاي اصلي و متقابل فاكتورها براي بيشتر صفات از لحاظ آماري معني‌دار بودند. در مقايسه بين گونه‌ها، ميانگين صفات در گونه‌ A. siliqususنسبت به ‌دو گونه ديگر بيشتر بود. اثر متقابل پرايمينگ در زوال بذر براي بيشتر صفات معني‌دار بود و در زوال طبيعي هيدروپرايمينگ و اسموپرايمينگ‌ 0.3-مگاپاسكال باعث افزايش 25 تا 96 درصدي ميانگين كليه صفات به‌جز طول ريشه شد. در حالي‌كه در زوال مصنوعي هيدروپرايمينگ باعث افزايش 37 درصدي بنيه‌ بذر نسبت به شاهد شد. به‌طور كلي نتايج نشان داد كه براي احياء بذر گون‌هاي زوال يافته در بانك‌هاي ژن مي‌توان از تكنيك هاي هيدروپرايمينگ و اسموپرايمينگ‌ 0.3-مگاپاسكال به‌عنوان روشي كارآمد در بازيافت بذرهاي زوال يافته گون استفاده كرد.