مطالعه اثرات حفاظتي عصاره سياه‌دانه بر سميت كبدي سيسپلاتين در موش صحرايي

سيسپلاتين به عنوان يك داروي ضدسرطان، در دوزهاي بالا براي كبد سمّي مي‌باشد. مشخص شده است كه استرس اكسيداتيو در سمّيت سيسپلاتين دخيل است. با توجه به خواص آنتي اكسيداني سياه‌دانه، اين مطالعه براي ارزيابي اثرات محافظتي عصاره سياه‌دانه در برابر سميّت كبدي سيسپلاتين در موش صحرايي انجام گرديد.40 سر موش صحرايي نر ويستار به طور تصادفي در چهار گروه مساوي تقسيم گرديد. گروه 1 به عنوان شاهد انتخاب شد. به گروه هاي 2 و 4 عصاره سياه‌دانه ( mg/kg250) به مدت 15 روز متمادي گاواژ گرديد. گروه هاي 3 و 4 تك دز سيسپلاتين (mg/kg  7.5) را در دهمين روز آزمايش به روش داخل صفاقي دريافت كردند. در پايان، سطوح سرمي آنزيم‌هاي آسپارتات و آلانين آمينوترانسفراز و لاكتات دهيدروژناز و بيلي‌روبين تام، آلبومين و پروتئين تام اندازه گيري شد. ميزان مالون دي آلدئيد و فعاليت آنزيم هاي سوپراكسيد ديسموتاز، كاتالاز، گلوتاتيون پراكسيداز و گلوتاتيون ردوكتاز نيز در هموژنات بافت كبد اندازه گيري شد. براي ارزيابي آسيب شناسي بافتي، نمونه هايي از  كبد جدا و مقاطع بافتي با استفاده از روش معمول رنگ آميزي هماتوكسيلين ـ ائوزين تهيه شد. در نهايت، يافته هاي بيوشيميايي با نتايج بافتي تطبيق داده شد.در گروه 4، عصاره سياه‌دانه به‌طور معني‌داري ميزان افزايش يافته آنزيم‌هاي شاخص آسيب كبد و بيلي‌روبين تام را كاهش و سطوح كاهش يافته آلبومين و پروتئين تام سرم را به‌طور معني‌داري افزايش داد. در اين گروه، عصاره سياه‌دانه به طور معني داري ميزان پراكسيداسيون ليپيدي را كاهش و سطوح آنتي اكسيدان هاي كبد را افزايش داد. تغييرات بافتي همراستا با يافته هاي بيوشيميايي بود. تيمار با عصاره سياه‌دانه، به طور قابل توجهي مانع از بروز تغييرات پاتولوژيك در بافت كبد موش هاي صحرايي شد و تنها آسيب قابل مشاهده، واكوئولاسيون خفيف سيتوپلاسم هپاتوسيت ها به خصوص در اطراف وريدچه مركزي بود. نتايج اين مطالعه نشان داد عصاره سياه‌دانه با خواص آنتي‌اكسيداني خود، كبد موش‌هاي صحرايي را در برابر سمّيت سيسپلاتين محافظت مي كند.