روند توسعه سطح برگ، تجمع ماده خشك و پرشدن دانه باقلا (Vicia faba L.) تحت تأثير تاريخ كاشت و اندازه بذر

شاخص سطح برگ و ماده خشك رابطه تنگاتنگي با عملكرد دانه دارند. به‌منظور بررسي تأثير اندازه بذر در تاريخ‌هاي مختلف كاشت بر روند توسعه سطح برگ، تجمع ماده خشك و پرشدن دانه باقلا، آزمايشي در قالب طرح بلوك كامل تصادفي به‌صورت كرت‌هاي خردشده در چهار تكرار در سال زراعي 93-1392 در مزرعه دانشگاه علوم كشاورزي و منابع طبيعي گرگان به‌اجرا درآمد. تاريخ كاشت (18 آبان، 28 آذر، 22 بهمن و 20 اسفند) به‌عنوان عامل اصلي و اندازه بذر (ريز، متوسط، درشت) به‌عنوان عامل فرعي در نظر گرفته شد. اندازه‌گيري سطح برگ در طول فصل رشد با فواصل زماني يك هفته با استفاده از دستگاه سطح برگ‌سنج انجام شد. نتايج نشان داد كه بين اندازه بذر و تاريخ كاشت براي حداكثر شاخص سطح برگ (LAImax)، عملكرد ماده خشك (BY) و عملكرد دانه (GY) اثر معني‌داري وجود دارد. LAImax بين 75/0 و 3/5، BY بين 56/2 و 05/12 تن در هكتار و GY بين 43/0 و 20/5 تن در هكتار متغير بود. كم‌ترين مقادير در مورد هر سه صفت ياد شده از تركيب تيمارهاي آخرين تاريخ كاشت و بذر ريز به‌دست آمد. بيش‌ترين LAImaxدر تاريخ كاشت اول و بذر درشت، و بيش‌ترين BY و GY در اولين تاريخ كاشت و استفاده از بذر متوسط و درشت مشاهده شد. زمان لازم براي رسيدن به LAImax و 50 درصد تجمع ماده خشك (Wmax) و همچنين طول دوره پرشدن دانه (SFP) با تأخير در كاشت به‌طور قابل توجهي كاهش يافت به‌طوريكه از 80 روز در تاريخ كاشت آبان به 33 روز در تاريخ كاشت اسفند رسيد. همچنين، در شرايط محيطي انجام آزمايش بين اندازه بذرهاي مورد استفاده براي كاشت و حداكثر شاخص سطح برگ و همچنين حداكثر ماده خشك تجمعي و حداكثر ماده خشك تجمع‌يافته در دانه (عملكرد دانه) در واحد سطح همبستگي مثبتي مشاهده شد. با اين حال، با توجه به تأثير شرايط محيطي بر نتايج، تكرار آزمايش به مدت سه سال پيش از توصيه نتيجه ياد شده به توليدكنندگان ضروري مي‌باشد.