اثر تنش خشكي بر كارايي مصرف آب و وزن خشك ريشه گندم (Triticum aesativum L.) و چاودار (Secale cereale L.) در شرايط رقابت

يكي از مهمترين عواملي كه باعث كاهش توليد گياهان زراعي در سراسر جهان مي شود، كمبود آب در طي فصل رشد است، در اين راستا به‌منظور بررسي اثر تنش خشكي و رقابت درون و برون گونه اي بر وزن خشك ريشه و كارايي مصرف آب گندم و چاودار، مطالعه اي در بهار سال 1391 در گلخانه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه بيرجند به‌صورت فاكتوريل سه عاملي در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار اجرا شد. عامل هاي آزمايش شامل چهار تراكم گندم (صفر، 8، 16، 24 بوته در گلدان)، چهار تراكم چاودار (صفر، 2، 4، 6 بوته در گلدان) و دو سطح تنش خشكي شامل آبياري در 20% و 60% تخليه رطوبت ظرفيت زراعي خاك بود. براساس نتايج تجزيه واريانس، تمامي اثرات متقابل، تأثير معني داري (01/0 P) بر كارايي مصرف آب گندم داشتند اما تنها اثر متقابل رقابت برون گونه اي و تنش خشكي بر كارايي مصرف آب چاودار معني دار (01/0 P) بود. همچنين اثر متقابل سه گانه نيز تأثير معني داري (01/0 P) بر وزن خشك ريشه گندم داشت. نتايج نشان داد كه با افزايش تنش خشكي كارايي مصرف آب در گندم به ميزان 98/16 درصد كاهش و در چاودار 95/33 درصد افزايش يافت. كارايي مصرف آب در گندم و چاودار تحت تأثير رقابت درون گونه اي به ترتيب 43/10 و 16/28 درصد افزايش و تحت تأثير رقابت برون گونه اي به‌ترتيب 39/57 و 03/81 درصد كاهش يافت. وزن خشك ريشه گندم تحت تأثير تنش خشكي قرار نگرفت ولي با افزايش تراكم چاودار و تراكم گندم به‎ترتيب 29/64 و 95/48 درصد كاهش يافت همچنين وزن خشك ريشه چاودار تحت تأثير تنش خشكي و رقابت برون گونه اي و درون گونه اي به‎ترتيب 14/37، 43/47 و 60/33 درصد كاهش يافت.