اثر سيستم‌هاي خاك‌ورزي بر محتوي عناصر غذايي خاك، عملكرد و نسبت برابري زمين در كشت مخلوط چاي ترش- ماش

به‌منظور بررسي تغييرات عناصر غذايي خاك در كشت مخلوط چاي ترش و ماش آزمايشي در مزرعه آموزشي و تحقيقاتي پژوهشكده كشاورزي دانشگاه زابل در سال زراعي 93-1392، به‌صورت كرت هاي خردشده در قالب طرح بلوك كامل تصادفي در سه تكرار اجرا گرديد. عامل اصلي 3 نوع خاك ورزي شامل بدون شخم، شخم كاهش يافته، شخم رايج (گاوآهن و ديسك) و عامل فرعي نسبت هاي كشت مخلوط شامل خالص چاي ترش، خالص ماش،50 درصد چاي ترش +50 درصد ماش، 75 درصد چاي ترش+ 25 درصد ماش، 25 درصدچاي ترش + 75 درصد ماش در نظر گرفته شد. صفات مورد بررسي در اين تحقيق شامل (كربن آلي خاك، نيتروژن، منيزيم، كلسيم، پتاسيم، رطوبت حجمي، دماي خاك و نسبت برابري زمين) نشان داد كه سيستم بدون خاكورزي و تيمارهاي مخلوط رطوبت حجمي بيشتري نسبت به سيستم خاك ورزي مرسوم و كشت خالص چاي ترش كسب نمودند. سيستم بدون خاك ورزي و افزايش نسبت ماش در كشت مخلوط سبب افزايش ميزان رطوبت و كاهش دماي خاك گرديد. در بين كشت‌هاي مخلوط تيمار 75 درصد ماش به‌علاوه 25 درصد چاي ترش بالاترين ميزان كربن (99/0 درصد) و نيتروژن (087/0 درصد) را نشان داد. بالاترين مقدار نيتروژن و كربن آلي خاك پس از برداشت از برهمكنش سيستم بدون خاك‌ورزي و كشت خالص ماش به‌ترتيب 15/0 و 75/1 درصد به‌دست آمد. نتايج نشان داد كه نسبت برابري زمين در همه تيمارهاي مخلوط بزرگتر از يك بود كه نشان‌دهنده برتري كشت هاي مخلوط نسبت به كشت خالص آن‌ها بود. بيشترين عملكرد اقتصادي چاي ترش و ماش در برهمكنش سيستم بدون خاك‌ورزي و كشت خالص هر كدام به مقدار 89/990 و 20/740 كيلوگرم در هكتار به‌دست آمد. بيشترين نسبت برابري زمين از كشت مخلوط 75 درصدماش به‌علاوه 25 درصد چاي ترش (36/1) به‌دست آمد. در مجموع نتايج اين تحقيق اهميت كشت مخلوط لگوم و گياه دارويي را در استفاده بهينه از منابع محيطي، افزايش حاصلخيزي خاك و سودمندي بيشتر كشت مخلوط نسبت به كشت خالص چاي ترش و ماش تأييد نمود.