تأثير بقاياي گياهان در دو نوع بافت خاك بر ويژگي‌هاي خاك و عملكرد ذرت دانه‌اي رقم NS640 در نظام كشاورزي كم شخم

حفظ بقاياي گياهي در سطح خاك و استفاده از نظام كم شخم كه از اصول مهم پايداري اكوسيستم‌هاي كشاورزي است، در افزايش پايداري عملكرد ذرت مي‌تواند تأثيرگذار باشد. به منظور بررسي حفظ بقاياي گياهان و اختلاط آنها با خاك دو مزرعه داراي بافت متفاوت بر ويژگي‌هاي فيزيكي خاك و اجزاي عملكرد دانه ذرت رقم NS640، آزمايشي طي سال زراعي 1393-1392 در مزرعه پژوهشي دانشكده كشاورزي شوشتر انجام شد. اين به‌صورت تجزيه مركب در يكسال و دو مكان در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار بررسي شد و دو مزرعه با خاك لومي‌رسي و لومي‌شني به‌عنوان مكان و كشت قبل از ذرت شامل كشت باقلا، گندم، كلزا، كلم و آيش در قالب تيمارهاي آزمايش بررسي شدند. نتايج نشان داد كه در عمق 150 سانتي‌متري خاك تيمار داراي بقاياي گياهي گندم در بافت خاك لومي رسي بيشترين ميزان كربن آلي (0/80 درصد) را داشت و پس از آن تيمارهاي داراي بقاياي گياهي باقلا و كلزا در يك گروه معني‌داري قرار گرفتند. تيمار شاهد بدون گياه در بافت خاك لومي شني، كمترين ميزان كربن آلي خاك (0/36 درصد) را داشت. در عمق 3015 سانتي‌متري نيز بيشترين درصد كربن آلي در خاك لومي رسي داراي بقاياي گندم با 0/48 درصد وجود داشت و بعد از آن تيمارهاي داراي بقاياي گياهي باقلا، كلزا و كلم به‌ترتيب با 0/44، 0/42 و 0/39 بودند. در بافت لومي رسي ميزان رطوبت خاك در تيمارهاي برگرداندن گياه گندم، كلزا و باقلا به‌ترتيب 21/3، 20/4 و 20/5 درصد بود، در حالي‌كه برگرداندن بقاياي كلم در مقايسه با شاهد (12/9 درصد) تأثير معني‌داري بر درصد رطوبت خاك نداشت. در بين تيمارهاي برگرداندن بقاياي گياهي در خاك لومي شني، تيمارهاي شاهد و كلم با مقدار 0/23 و 0/212 درصد كربن آلي، كمترين مقدار ماده آلي را داشتند. تيمارهاي برگرداندن بقاياي گياهي باقلا در دو نوع بافت خاك لومي رسي و لومي شني به‌ترتيب با 10128/6 و 9547/9 كيلوگرم در هكتار بيشترين عملكرد دانه و تيمار شاهد در بافت لومي شني با 6111 كيلوگرم در هكتار كمترين عملكرد دانه ذرت را به‌دنبال داشتند. به‌طور كلي، بقاياي گياهي باقلا در زراعت ذرت در هر دو نوع بافت خاك لومي رسي و لومي شني تأثير معني‌دار بر عملكرد دانه ذرت و همچنين بهبود برخي ويژگي‌هاي كيفي خاك داشت.