ارزيابي نشانگرهاي مبتني بر رتروترنسپوزون ها در شناسايي مكان هاي مرتبط با صفات مهم زراعي و مقاومت به بيماري پوسيدگي اسكلروتينيايي يقه ساقه در آفتابگردان روغني (Helianthus annuus L.) تحت شرايط مزرعه اي

آفتابگردان (Helianthus annuus L.) يكي از گياهان دانه روغني است. پوسيدگي طوقه يكي از مهمترين بيماري‌هاي آفتابگردان در دنيا مي‌باشد كه در شرايط محيطي مناسب باعث از بين رفتن كل محصول مي‌شود. در اين مطالعه به منظور تجزيه ارتباطي صفات مهم زراعي و مقاومت به قارچ اسكلروتينيا (Sclerotinia sclerotiorum) تعداد 100 لاين خالص آفتابگردان روغني در مزرعه‌اي در روستاي وقاصلوي سفلي از توابع شهرستان اروميه در قالب طرح لاتيس ساده 10×10 در 2 تكرار كشت شدند. پنج بوته از هر ژنوتيپ در هر تكرار با جدايه قارچي جمع‌آوري شده از گياهان آفتابگردان آلوده همان مزرعه در سال قبل تلقيح شدند. صفات درصد پيشرفت آلودگي قارچي بعد از 4، 8 و 12 روز، وزن صد دانه گياه آلوده نشده، وزن صد دانه گياه آلوده شده، عملكرد گياه آلوده نشده، عملكرد گياه آلوده شده، افت وزن صد دانه و افت عملكرد ارزيابي شدند. از طرفي پروفيل مولكولي جمعيت با 28 آغازگر مبتني بر رتروترنسپوزن (7 جفت آغازگر IRAP و 7 جفت آغازگر REMAP) تهيه شد. تجزيه ساختار ژنتيكي جمعيت به‌عنوان پيش نياز تجزيه ارتباط با روش بيزين منجر به شناسايي 2 زير جمعيت شد. در تجزيه ارتباط بر اساس مدل خطي مخلوط (MLM)، 27 نشانگر رتروترنسپوزوني مرتبط با صفات مورد مطالعه شناسايي شدند. بيشترين تعداد نشانگر براي صفات درصد پيشرفت آلودگي بعد از 4 روز و عملكرد تك بوته گياه آلوده شده شناسايي شد. در اين مطالعه چندين مكان مشترك براي صفات مورد مطالعه شناسايي شد. وجود نشانگرهاي مشترك در ميان برخي صفات بررسي شده مي‌تواند ناشي از اثرات پليوتروپي و يا پيوستگي نواحي ژنومي دخيل در كنترل اين صفات باشد. نتايج به‌دست آمده از اين مطالعه اطلاعات ارزشمندي در زمينه مبناي ژنتيكي صفات مورد مطالعه ارائه مي‌دهد كه از اين اطلاعات مي‌توان در برنامه‌هاي مختلف و از جمله انتخاب به كمك نشانگر (MAS) در آفتابگردان استفاده نمود. مي‌توان با توالي‌يابي مكان‌هايي كه تغييرات قابل توجهي از صفات را توجيه مي‌نمايند، ژن‌هاي كدكننده مقاومت به بيماري و صفات مهم زراعي را شناسايي نمود.