اثر زمان محلول‌پاشي عناصر ريزمغذي نانو بر صفات كمي و كيفي در 18 ژنوتيپ گندم دوروم ديم

با ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﮐﻤﺒﻮد ﻋﻨﺎﺻﺮ كم‌مصرف و نياز مبرم ﺑﻪ غني‌سازي زﯾﺴﺘﯽ در ﮔﯿﺎهان مهم و راهبردي در تغذيه جامعه انساني ﻫﻤﭽﻮن ﮔﻨﺪم، ضرورت اﯾﺠﺎب مي‌كند ﺗﺎ هرگونه راﻫﮑﺎري ﺑﺮاي ﺑﻬﯿﻨﻪ ﮐﺮدن ﺗﻮﻟﯿﺪ و ﮐﯿﻔﯿﺖ اﯾﻦ ﻣﺤﺼﻮل ﻣﻮرد ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد. از ﻃﺮف دﯾﮕﺮ ﯾﮑﯽ از راه‌هاي ﺳﺎده ﺑﺮاي ﻧﯿﻞ ﺑـﻪ ﺧﻮدﮐﻔﺎﯾﯽ و جامعه‌اي ﺳﺎﻟﻢ و ﺗﻨﺪرﺳﺖ، اﺿﺎﻓﻪ ﮐﺮدن ﻋﻨﺎﺻﺮ كم‌مصرف ﺑﻪ ﺧﺎك و يا ﻣﺼﺮف آن به‌صورت محلول‌پاشي مي‌باشد. به‌‌منظور ﺑﺮرﺳﯽ اثرات زمان‌هاي مختلف محلول‌پاشي نانو كلات سوپرپلاس ﺑﺮﻋﻤﻠﮑﺮد و اﺟﺰاي آن و درﺻﺪ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ داﻧﻪ در ارقام و لاين‌هاي گندم دوروم ديم، آزمايشي در سال زراعي 94-1393 در منطقه مغان به‌صورت اسپيلت‌پلات بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل زمان محلول‌‌پاشي كود نانو كلات سوپر پلاس (شركت بيوزر) با غلظت دو در هزار در چهار زمان (زمان پنجه‌زني، خوشه‌دهي، دانه‌بندي و شاهد (عدم محلول‌پاشي)) به‌عنوان عامل اصلي و رقم و لاين‌هاي گندم دوروم در 18 سطح به‌عنوان عامل فرعي بودند. صفات موردبررسي شامل طول بوته، تعداد پنجه و پنجه بارور، طول پدانكل، طول خوشه، تعداد سنبلچه، تعداد دانه در سنبله، وزن دانه در خوشه، وزن كاه، وزن دانه در كل بوته، وزن كل بوته، تعداد روز تا ظهور سنبله، تعداد روز تا رسيدن، وزن هزار دانه، درصد پروتئين و عملكرد دانه بودند. نتايج نشان داد كه زمان محلول‌پاشي اثر معني‌داري بر صفات مورد ارزيابي داشت. محلول‌پاشي در زمان پنجه‌زني مناسب‌ترين اثر و عدم محلول‌پاشي (شاهد) كمترين تأثير معني‌دار بر صفات اندازه‌گيري شده را داشت. ارقام نيز ازنظر صفات موردبررسي تفاوت معني‌داري با هم نشان دادند. هم‌چنين اﺛﺮ متقابل زمان محلول‌پاشي × ارقام مختلف نشان داد كه بيشترين درصد پروتئين و عملكرد دانه در محلول‌پاشي عناصر ريزمغذي در مرحله پنجه‌زني به‌ترتيب در لاين‌هاي L5 (12/23 درصد) و L16 (2948 كيلوگرم در هكتار) به‌دست آمد. هم‌چنين كمترين درصد پروتئين در مرحله پنجه‌زني در رقم دهدشت (9/10 درصد) و كمترين عملكرد دانه در عدم محلول‌پاشي در رقم سيمره و مرحله دانه‌بندي در لاين L7 (771/70 كيلوگرم در هكتار) به‌دست آمد.