اثر محلول‌‌پاشي با دود-آب و سطوح نيتروژن بر ويژگي‌هاي بوم‌شناختي فيزيولوژيك گندم (Triticum aestivum L.)

به منظور بررسي اثر كاربرد كود نيتروژن و محلول‌پاشي برگي دود-آب بر قابليت جذب و كارايي مصرف تشعشع و برخي خصوصيات كانوپي گندم، آزمايشي به‌صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار طي سال زراعي 1395-1394 در مزرعه تحقيقاتي پرديس كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه رازي اجرا شد. تيمارهاي آزمايش شامل سطوح مختلف كاربرد نيتروژن (90، 180، 300 و 360 كيلوگرم كود اوره در هكتار) به‌عنوان عامل اصلي و محلول‌پاشي برگي با عصاره دودآب (در پنج سطح شامل شاهد و غلظت‌هاي 0/001، 0/01، 0/1 و 1 درصد) به‌عنوان عامل فرعي در نظر گرفته شد. صفات مورد ارزيابي شامل، شاخص سطح برگ، روند جذب تشعشع، وزن خشك كل، كارايي مصرف تشعشع، عملكرد دانه و شاخص برداشت گندم بود. نتايج نشان داد كه در تمامي سطوح نيتروژن، محلول‌پاشي با دودآب نسبت به شاهد (محلول‌پاشي با آب مقطر) موجب بهبود ويژگي‌هاي اندازه‌گيري شده گندم گرديد. افزايش فراهمي نيتروژن و غلظت‌هاي بالاي دودآب با بهبود شاخص سطح برگ، جذب نور، كارايي مصرف نور و عملكرد وزن خشك كل موجب افزايش عملكرد دانه گندم شد، به‌طوري‌كه بيشترين كارايي مصرف تشعشع (1/65 گرم بر مگاژول) در شرايط كاربرد 360 كيلوگرم كود اوره در هكتار و محلول‌پاشي با غلظت يك درصد دودآب مشاهده گرديد. همچنين بيشترين مقدار عملكرد دانه (922 گرم در متر مربع) در شرايط كاربرد 360 كيلوگرم اوره در هكتار و غلظت يك درصد دودآب و كمترين مقدار آن (339 گرم در متر مربع) در شرايط كاربرد 90 كيلوگرم كود اوره در هكتار و محلول‌پاشي با آب مقطر به‌دست آمد. محلول‌پاشي با غلظت يك درصد دود آب موجب افزايش 10/6 درصد عملكرد دانه در شرايط مصرف 360 كيلوگرم در هكتار كود نيتروژن نسبت به تيمار شاهد شد. به‌طور كلي نتايج نشان داد محلول‌پاشي با دودآب مقداري از نياز گندم به عنصر نيتروژن را تأمين كرد.