اثر محلول‌پاشي متانول بر عملكرد و اجزاي عملكرد دو رقم كلزا (Brassica napus L.) در شرايط ديم

كمبود آب يكي از عوامل اصلي محدودكننده‌ي رشد و توليد گياهان زراعي در مناطق خشك محسوب مي‌شود. شواهد متعددي در زمينه اثر مثبت متانول بر خصوصيات رشدي گياهان سه كربنه در شرايط تنش خشكي وجود دارد. به‌منظور بررسي اثر محلول‌پاشي متانول بر صفات مورفولوژيك و عملكرد دو رقم كلزا در شرايط ديم، آزمايشي مزرعه‌اي به‌صورت كرت‌هاي خرد شده و در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با چهار تكرار در سال زراعي 95-1394 در شهرستان لالي استان خوزستان اجرا شد. تيمارهاي آزمايشي شامل دو رقم كلزا (هايولا 401 و دلگان) و چهار سطح محلول‌پاشي متانول (شاهد، 5، 10 و 15 درصد حجمي) بودند. هم‌زمان با مرحله ساقه رفتن محلول‌پاشي در دو نوبت و با فاصله 10 روز روي قسمت‌هاي هوايي بوته‌هاي كلزا انجام شد. بر اساس نتايج اثر تيمار محلول‌پاشي متانول و همچنين اثر رقم بر ارتفاع بوته كلزا، تعداد شاخه جانبي، تعداد دانه در خورجين معني‌دار بود. رقم هايولا 401 از نظر كليه صفات مورد بررسي به غير از وزن هزار دانه نسبت به رقم دلگان برتري داشت. بيشترين تعداد خورجين در گياه، تعداد دانه در خورجين، وزن هزار دانه، ارتفاع بوته و تعداد شاخه جانبي در تيمار محلول‌پاشي متانول با غلظت 10 درصد مشاهده شد كه به‌ترتيب 8، 8، 12، 19 و 28 درصد بيشتر از تيمار شاهد بود. برهمكنش تيمارهاي آزمايشي بر عملكرد دانه كلزا، عملكرد زيستي و شاخص برداشت دانه در سطح يك درصد معني‌دار بود. بيشترين عملكرد دانه كلزا (1114 كيلوگرم در هكتار) در رقم هايولا 401 و در شرايط محلول‌پاشي متانول با غلظت 10 درصد حجمي مشاهده شد و كمترين عملكرد دانه (785 كيلوگرم در هكتار) در رقم دلگان و در تيمار شاهد مشاهده شد. محلول‌پاشي متانول در هر دو رقم باعث افزايش عملكرد و اجزاي عملكرد شد، با اين‌حال بيشترين اثرات مثبت در تيمار محلول‌پاشي با غلظت 10 درصد مشاهده شد و در غلظت بالاتر به دليل اثرات سميت احتمالي تا حدودي از اثرات مثبت محلول‌پاشي متانول كاسته شد.