ارزيابي عملكرد و اجزاي عملكرد ارزن معمولي و سويا در كشت مخلوط تحت شرايط تنش كم‌آبي در منطقه همدان

به‌منظور بررسي اثر نسبت‌هاي مختلف كشت مخلوط بر عملكرد و اجزاي عملكرد ارزن و سويا تحت شرايط تنش كم‌آبي، آزمايشي در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه بوعلي‌سينا در سال زراعي 95-1394، به‌صورت كرت‌هاي خردشده در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار اجرا شد. كرت اصلي شامل كم‌آبياري در سه سطح (آبياري پس از 60، 90 و 120 ميلي‌متر تبخير تجمعي آب از تشت تبخير كلاس A) و كرت‌هاي فرعي نسبت‌هاي كشت مخلوط جايگزيني در پنج سطح 33 درصد ارزن+ 67 درصد سويا، 50 درصد ارزن+ 50 درصد سويا،67 درصد ارزن+ 33 درصد سويا و تك‌كشتي سويا و ارزن بودند. صفات مورد بررسي شامل غلظت كلروفيل، ارتفاع بوته، اجزاي عملكرد و عملكرد دانه ارزن معمولي و سويا بودند. نتايج نشان داد كه با اعمال تنش كم‌آبي، غلظت كلروفيل برگ ارزن و سويا كاهش يافت. غلظت كلروفيل برگ سويا و ارزن در نسبت‌هاي كشت مخلوط بالاتر از كشت خالص آن‌ها بود. بيشترين تعداد خوشه در بوته و تعداد دانه در خوشه ارزن در نسبت‌هاي (50 درصد سويا: 50 درصد ارزن) و (67 درصد سويا: 33 درصد ارزن) در شرايط عدم تنش كم‌آبي و كمترين ميزان آن‌ها در كشت خالص ارزن تحت شرايط تنش شديد كم‌آبي مشاهده شد. تنش كم‌آبي موجب كاهش معني‌دار تعداد غلاف در بوته، تعداد دانه در غلاف و وزن صد دانه سويا شد. نسبت كاشت (50 درصد سويا: 50 درصد ارزن) تعداد غلاف در بوته و تعداد دانه در غلاف سويا را افزايش داد. نسبت كاشت (50 درصد سويا: 50 درصد ارزن) تحت شرايط تنش شديد كم‌آبي، بيشترين نسبت برابري زمين 1.14 را به خود اختصاص داد. به‌طور كلي، مي‌توان نتيجه گرفت كه بهترين نسبت كشت مخلوط براي به‌دست آوردن حداكثر عملكرد دانه ارزن و سويا نسبت كشت (50 درصد سويا: درصد 50 ارزن) در سطوح مختلف كم‌آبياري بود.