اثر كاربرد تلفيقي ريزو باكتري‌هاي محرك رشد و قارچ ميكوريزا در كشت مخلوط بزرك (Linum usitatissimum L.) و باقلا (Vicia faba L.) بر خصوصيات رشدي و عملكرد دانه

به‌منظور بررسي اثر كودهاي زيستي بر برخي ويژگي‌هاي زراعي بزرك (Linum usitatissimum L.) و باقلا (Vicia faba L.) در كشت مخلوط، آزمايشي به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل­تصادفي با سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي دانشگاه اروميه در سال زراعي 96-1395 به اجرا درآمد. عامل اول شامل الگوي كشت در پنج سطح شامل كشت خالص بزرك، كشت خالص باقلا، كشت مخلوط يك رديف بزرك + يك رديف باقلا، دو رديف بزرك + دو رديف باقلا و سه رديف بزرك + سه رديف باقلا و عامل دوم شامل عدم مصرف و مصرف كود زيستي (تركيب قارچ ميكوريزا+ باكتري‌هاي تأمين‌كننده نيتروژن، فسفر، پتاسيم و گوگرد) بود. صفات مورد مطالعه براي بزرك شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه‌هاي جانبي، تعداد كپسول در بوته، تعداد دانه در كپسول، وزن هزار دانه، عملكرد دانه، عملكرد بيولوژيك و درصد روغن و براي باقلا شامل ارتفاع بوته، تعداد شاخه‌هاي جانبي، طول نيام، تعداد نيام در بوته، تعداد دانه در نيام، وزن هزار دانه، عملكرد بيولوژيك و عملكرد دانه بودند. نتايج نشان داد كه الگوي كشت بر كليه صفات مورد بررسي باقلا و بزرك اثر معني‌دار داشت. حداكثر عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك باقلا به‌ترتيب از كشت خالص (به‌ترتيب با 4.280 و 13.300 تن در هكتار) و كمترين مقادير آنها از كشت مخلوط با نسبت يك رديف بزرك و يك رديف باقلا خالص (به‌ترتيب با 2.590 و 10.240 تن در هكتار) به‌دست آمد. حداكثر عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك بزرك از كشت خالص بزرك (به‌ترتيب با 2.230 و 7.153 تن در هكتار) و كمترين ميزان عملكرد از كشت مخلوط سه رديف بزرك و سه رديف باقلا (به‌ترتيب با 1.040 و 4.992 تن در هكتار) حاصل شد. درصد روغن بزرك در تمامي الگوهاي كشت مخلوط بيشتر از كشت خالص بود. همچنين، بالاترين عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك هر دو گونه در شرايط كاربرد كود زيستي و كمترين مقادير عملكرد دانه و عملكرد بيولوژيك از عدم مصرف كاربرد كود زيستي به‌دست آمد. بالاترين نسبت برابري زمين نيز در شرايط كاربرد كود زيستي در كشت مخلوط دو رديف بزرك + دو رديف باقلا برابر با 1.53 به‌دست آمد كه معادل 53 درصد افزايش در بهره‌وري استفاده از زمين نسبت به كشت خالص دو گونه بود و اين نشان‌دهنده برتري كشت مخلوط در مقايسه با كشت خالص است.