شبيه‌سازي اثرات تغيير اقليم بر رشد و عملكرد ذرت (Zea mays) تحت شرايط كم‌آبياري در دشت مغان

در اين پژوهش با استفاده از مدل AquaCrop عملكرد دانه، زيست‌توده و طول دوره رشد سه هيبريد ذرت تحت شرايط اقليم آينده، در تيمارهاي مختلف آبياري شبيه‌سازي شد. به اين منظور، از داده‌هاي بارش، دماي كمينه، دماي بيشينه و ساعت آفتابي مدل ريز مقياس نمايي LARS-WG با استفاده از مدل گردش عمومي جوHadCM3 براي سه سناريو گزارش چهارم هيأت تغيير اقليم (A1B، A2 و B1) پيش‌بيني و براي دشت مغان در دوره‌هاي 2010-1970، 2030-2011 و 2065-2046 مورد بررسي قرار گرفت. مدل AquaCrop قبل از استفاده، توسط داده‌هاي مزرعه‌اي (سال‌هاي 1394 و 1395) واسنجي و تعيين اعتبار شد. سپس طول دوره رشد هيبريدها، مقادير عملكرد دانه و زيست‌توده در دوره‌هاي آينده، براي تيمارهاي متفاوت آبياري (I1= آبياري نرمال، I2= قطع آبياري در مرحله رشد رويشي، I3= قطع آبياري در مرحله گل‌دهي و I4= قطع آبياري در مرحله پر شدن دانه) و هيبريدهاي متفاوت ذرت (C1= SC704، C2= SC703 و C3= SC705) شبيه‌سازي شد. با توجه به نتايج، در دوره آماري 2030-2011 ميلادي در مقايسه با دوره 2010-1970 (پايه) ميانگين ماهانه دماي به مقدار 1.41، 1.35 و 1.56 درجه سانتي‌گراد به‌ترتيب در سناريوهاي A1B، A2 و B1 افزايش، ميانگين ماهانه بارش به مقدار 6، 11 و 15 ميلي‌متر به‌ترتيب در سناريوهاي A1B، A2 و B1 كاهش خواهد يافت و در دوره آماري 2065-2046 ميلادي در مقايسه با دوره پايه ميانگين ماهانه دماي به مقدار 2.9، 2.69 و 2.32 درجه سانتي‌گراد، به‌ترتيب در سناريوهاي A1B، A2 و B1 افزايش خواهد يافت. همچنين در طي اين دوره، مقدار كاهش بارندگي به مقدار 18، 15 و 14ميلي‌متر به‌ترتيب در سناريوهاي A1B، A2 و B1 پيش‌بيني شد. نتايج شبيه‌سازي عملكرد دانه و زيست‌توده كل ارقام ذرت تحت تاثير مديريت‌هاي آبياري با استفاده از مدل AquaCrop، نشان داد كه متغيرهاي آماري ريشه ميانگين مربعات خطاي عملكرد دانه و ماده خشك در سال‌هاي 1394 و 1395، به‌ترتيب 413 و 891 كيلوگرم در هكتار بود. مقدار ريشه ميانگين مربعات خطاي نرمال شده عملكرد دانه و ماده خشك، به‌ترتيب 11 و 10 درصد به‌دست آمد. به‌علاوه، استفاده از داده‌هاي هواشناسي آينده تحت سناريوهاي مختلف تغيير اقليم نشان از كاهش طول دوره رشد، عملكرد دانه و عملكرد زيست‌توده در دوره‌هاي 2030-2011 و 2065-2046 در سناريوهاي A1B، A2 و B1 دارد. در بين ارقام مورد مطالعه در اين تحقيق مشاهده شد كه هيبريد سينگل كراس 704 نسبت به ساير هيبريدهاي ذرت داراي كاهش رشد و عملكرد كمتري مي‌باشد. بنابراين اين رقم مي‌تواند براي تغيير اقليم آينده در دشت مغان مناسب باشد.