بررسي تاثير تغيير اقليم در آينده نزديك بر توليد گندم آبي منطقه تربت جام: مطالعه موردي

كشاورزي، كه عامل تأمين نياز غذايي و ثبات اقتصادي و امنيتي هر جامعه‌اي است، مي‌تواند تحت تاثير نوسانات اقليمي هر منطقه قرار گيرد. بررسي تاثير اقليم بر توليد محصولات زراعي همچون گندم كه يك محصول راهبردي در تأمين امنيت غذايي جامعه ايراني است از اهميت دوچنداني برخوردار است. هدف از اين مطالعه پيش‌بيني اثرات تغير اقليم در آينده نزديك بر عملكرد گندم آبي در منطقه تربت‌جام با بيشترين سطح زير كشت در استان خراسان رضوي بود. در اين تحقيق از برنامه MarkSim تحت چهار سناريوي انتشار RCP2.6، RCP4.5، RCP6 و RCP8.5 براي توليد داده‌هاي اقليمي در دوره آينده نزديك (2047-2018) استفاده شد. در نهايت داده‌هاي اقليمي خروجي از برنامه MarkSim به‌عنوان داده‌هاي آب و هوايي ورودي براي اجراي مدل شبيه‌سازي رشد گياهان زراعي DSSAT مورد استفاده قرار گرفت. نتايج شبيه‌سازي رشد گندم آبي در دوره پايه نشان داد كه اين گياه كاهش دوره رشد و افزايش توليد ماده خشك و عملكرد را در دوره 20 ساله اخير تجربه كرده است. افزايش بارش‌هاي بهاري و همچنين افزايش دما در طول فصول سرد سال ازجمله دلايل اين افزايش بوده است. همچنين افزايش دما در طول فصل سرد سال و افزايش غلظت دي‌اكسيد كربن در آينده نزديك تحت سناريوهاي مختلف تغيير اقليم افزايش حدود 20 تا 25 درصدي توليد دانه گندم را باعث خواهند شد. اگرچه ميزان اين افزايش توليد در خاك‌هاي سبك‌تر كمتر از خاك‌هاي سنگين‌تر منطقه بود. همچنين مشخص گرديد، با وجود احتمال كاهش حداقل 300 متر مكعب آب آبياري در هر هكتار در طول دوره رشد گندم در 30 سال آينده، در نهايت با به‌كار‌گيري سيستم‌هاي آبياري با راندمان بالاتر احتمالاً افزايش توليد با تغييرات چنداني روبه‌رو نخواهد شد.