مطالعه مقايسه اي ريخت شناسي، گرده شناسي و روغن هاي ضروري سه گونه از سرده شنبليله (تيره باقلائيان) در ايران

Comparative study on the morphology, palynology and essential oil composition of three Trigonella L. species (Fabaceae) from Iran

سرده شنبليله يكي از سرده هاي مهم تيره حبوبات است كه بسياري از گونه هاي آن ارزش تغذيه اي و دارويي دارند. در اين پژوهش ويژگي هاي ريخت شناسي سه گونه از سرده شنبليله (T. disperma)، T. subenervis و (T. aphanoneura) مورد بررسي قرار گرفت. روغن هاي ضروري حاصل از بخش-هاي هوايي دو گونه T. aphanoneura و T. subenervis با استفاده از GC و GC/MS مورد بررسي قرار گرفت و با گونه T. disperma مقايسه شد. اسپاتولنول (15/1%) فراوانترين جزء موجود در روغن ضروري گونه T. subenervis بود. همچنين روغن اين گونه داراي مقدار اندكي از ژرماكرن (6%) D بود. روغن گونه T. aphanoneura نيز غني از اسپاتولنول (10/4%) بود. چهار تركيب ديگر نيز كمتر از 1% روغن اين گونه را به خود اختصاص دادند، ليكن -n اوكتيل استات كمترين مقدار را نشان داد. بر طبق نتايج اين تحقيق، دادههاي مورفولوژيكي و فيتوشيميايي بهتر از داده هاي گرده، روابط گونه هاي مورد مطالعه را روشن ميكند.

Trigonella L. is one of the important genera of the family Fabaceae, many species of which have nutritional and medicinal properties. In this investigation, morphological characters related to habit and pollen grain of three Trigonella species i.e., T. disperma, T. subenervis and T. aphanoneura were studied. Oils from the aerial parts of two species were investigated by GC and GC/MS methods and compared with T. disperma, which had been studied in advance. T. subenervis represented oils rich in spathulenol (15.1%). It also contained a small amount of germacrene D (0.6%). T. aphanoneura also represented oils rich in spathulenol (10.4%). The amount of four compounds in this species was ≤1%, and n-octyl acetate was the lowest component in quantity. According what we found out, phytochemical and morphological data could clarify the relationships among the Trigonella species better than pollen morphological data.