تأثير بارش‌هاي متغير انتهاي فصل، آبياري تكميلي و همزيستي ميكوريزايي بر عملكرد و كيفيت (علوفه و دانه) عدس ديم

پايان متغير بارش‌هاي بهاره در مناطق خشك و نيمه‌خشك، عملكرد عدس را در كشت ديم تحت تأثير قرار مي‌دهد. روش‌هايي مانند تقويت روابط ميكوريزايي و آبياري تكميلي مي‌توانند بخشي از كاهش عملكرد ناشي از كمبود آب را جبران نمايند. اين آزمايش دوساله به صورت فاكتوريل بر پايه طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در سال‌هاي 1393و 1394 در مركز تحقيقات كشاورزي آذربايجان غربي بر روي عدس رقم زيبا انجام شد. تيمارهاي آزمايش شامل زمان پايان بارندگي (20 ارديبهشت، 3 خرداد و 17 خرداد)، همزيستي قارچ (شاهد و قارچ گونه Glomus intraradices) و آبياري (ديم و يك نوبت آبياري تكميلي) بودند. كيفيت علوفه (فسفر، كلسيم و پروتئين) و دانه (فسفر) عدس ميكوريزايي در شرايط آبياري تكميلي نسبت به كشت ديم بهبود يافت. در گياهان غيرميكوريزايي با ادامه بارش تا 17 خرداد عملكرد دانه در هر دو شرايط كشت ديم (10 درصد) و آبياري تكميلي (15 درصد) نسبت به پايان زودهنگام بارندگي (20 ارديبهشت) افزايش پيدا كرد. اين افزايش عملكرد دانه براي گياهان ميكوريزايي ديم و آبياري شده 7 درصد بود كه نشاندهنده كاهش كمتر عملكرد در گياهان ميكوريزايي است. در هر دو سيستم كاشت، گياهان ميكوريزايي عملكرد علوفه بالاتري داشتند. در اين ارتباط بيشترين مقدار توليد علوفه (98/1072 كيلوگرم در هكتار) در گياهان ميكوريزايي آبياري شده، و بيشترين عملكرد دانه (96/472 كيلوگرم در هكتار) از گياهان ميكوريزايي آبياري شده در شرايط ادامه بارندگي تا 17 خرداد به‌د‌ست آمدند. به طور كلي، آبياري تكميلي روند افزايشي عملكرد علوفه عدس را در هر سه شرايط قطع بارندگي نسبت به ديم بهبود بخشيد.