اثر كشاورزي حفاظتي بر خصوصيات خاك و عملكرد كنجد در تناوب با گندم

اين تحقيق در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با پنج تيمار و چهار تكرار در ايستگاه تحقيقات كشاورزي داراب فارس انجام شد (1389 تا 1393). تيمارهاي تحقيق عبارت بودند از 1) كم‌خاكورزي (شخم با خاك ورز مركب و كاشت با خطي كار) ، 2) كشت مستقيم گندم (رقم چمران) و كنجد (رقم داراب2) به مدت چهار سال، 3) كشت مستقيم گندم در سال‌هاي اول، دوم و چهارم و كشت مرسوم آن در سال سوم وكشت مستقيم كنجد به مدت چهار سال، 4) كشت مستقيم كنجد در سال‌هاي اول، دوم و چهارم و كشت مرسوم آن در سال سوم وكشت مستقيم گندم به مدت چهار سال و 5) خاك‌ورزي مرسوم (شخم با گاوآهن برگرداندار، دوبار ديسك و لولر و كاشت با خطي كار). نتايج نشان داد كه روش‌هاي خاك‌ورزي حفاظتي باعث افزايش رطوبت خاك (حداكثر 50 درصد) و كربن آلي خاك (حداكثر 138 درصد) شدند. جرم مخصوص ظاهري خاك تحت تأثير معني دار روش خاك ورزي قرار نگرفت، اما نفود تجمعي و سرعت نفوذ آب در خاك تحت تأثير تيمارهاي خاك‌ورزي حفاظتي كاهش يافت (حداكثر 33 درصد). همچنين، روش‌هاي خاك‌ورزي حفاظتي به ويژه كم‌خاك‌ورزي انتشار دي اكسيد كربن از خاك را نسبت به خاك‌ورزي مرسوم كاهش دادند (حداكثر 19 درصد). ضمنا روش‌هاي خاك‌ورزي حفاظتي در مقايسه با خاك‌ورزي مرسوم، باعث كاهش معني‌دار عملكرد كنجد (حداكثر عملكرد كنجد در روش حفاظتي 2011 كيلوگرم در هكتار و در روش مرسوم 2045 كيلوگرم در هكتار) نشدند. بنابراين در مناطق گرم استان فارس، روش‌هاي خاك‌ورزي حفاظتي مي‌توانند جايگزين خاك‌ورزي مرسوم در تهيه زمين كنجد گردند.