ﺑﺮرﺳﻲﺧﺼﻮﺻﻴﺎت ﻓﻨﻮﻟﻮژﻳكي، ريختي و فيتوشيمي ژﻧﻮﺗﻴﭗ ﻫﺎي زيره سبز در شرايط آب و هوايي مشهد

به منظور بررسي خصوصيات فنولوژيك، ريختي و فيتوشيمي اكوتيپ‌هاي زيره سبز ((Cuminum cyminum، آزمايشي با تعداد 24 اكوتيپ زيره سبز از نقاط مختلف كشور در قالـب طرح بلوكهاي كامل تصادفي در سه تكرار در مشهد در سال زراعي 13951394 به اجرا درآمد. نمونه‌هاي بذرو تمام اكوتيپ ها ابتدا در گلخانه كشت و سپس به مزرعه منتقل و در شرايط آبياري قطره‌اي و در قالب بلكوهاي كامل تصادفي با سه تكراركشت شدند. خصوصيات فنولوژيكي از مرحله ساقه رفتن، 50% گلدهي و رسيدگي فيزولوژيكي ثبت و نيز صفات ريخت شناسي شامل ارتفاع بوته، تعداد انشعابات و همجنين عملكرد و اجزاء عملكرد اندازه گيري شد.نتايج نشان داد تعداد چتر در بوته 5/157/8 عدد، تعداد چترك در چتر 43 عدد، دانه در چترك 2313عدد، وزن هزار دانه 2/48/2 گرم، زيست توده هر گياه 226 گرم، عملكرد دانه هرگياه 82 گرم، درصد اسانس 11/399/0 و عملكرد اسانس 2/002/0 گرم در بين‌ اكوتيپ ها داراي تفاوت معني داري(01/0p≤) مي باشد. تجزيه رگرسيون چندگانه خطي نشان داد وزن بوته اولين صفتي بود كه وارد مدل رگرسيوني شد و به تنهايي 51 % از تغييرات مربوط به عملكرد اسانس را توجيه نمود. تجزيه عليت نشان داد كه صفت وزن بوته در درجه اول و ساير صفات تعداد چترك، تاج و پوشش و وزن هزار دانه بيشترين اثر مستقيم بر عملكرد اسانس گياه داشت. براي دوري و يا نزديكي اكسشن ها از تجزيه خوشه‌اي و تجزيه به مولفه هاي اصلي استفاده شد. دو مولفه اول در زيره سبز 71% از كل تغييرات متغييرها را توجيه نمود. ا