ارزيابي تنوع مولكولي و روابط ژنتيكي بين ارقام برنج (Oryza sativa L.)

هدف از اين تحقيق، ارزيابي تنوع و روابط ژنتيكي بين 57 رقم برنج موجود در كلكسيون موسسه تحقيقات برنج كشور شامل 26 رقم بومي ايراني، 13 رقم اصلاح شده ايراني و 18 رقم وارداتي بود كهبا استفاده از 38 نشانگر ريزماهواره پيوسته با ويژگي هايكمي و كيفي روي كروموزوم 6 برنج انجام شد. در مجموع 281 آلل در ژنوتيپ هاي مورد مطالعه شناسايي شد و تعداد آلل ها در هر جايگاه ريزماهواره از دو تا يازده آلل متغير بود. ميانگين تعداد آلل هاي مشاهده شده و موثر به ترتيب 39/7 و 15/5 آلل و ميانگين تنوع ژني نئي، شاخص تنوع شانون و ميزان اطلاعات چندشكلي نيز به ترتيب 752/0، 685/1 و 741/0 به دست آمد كه نشان دهنده وجود تنوع بالا بين ژنوتيپ هاي مورد مطالعه بود. برآورد شاخص هاي تنوع جهت مقايسه نشانگرهاي مطالعه شده نشان داد كه به ترتيب نشانگرهايRM510 ، RM225، RM31،RM402، RM528، RM204، RM162، RM584 وRM3 با دارا بودن بالاترين مقادير تنوع در جمعيت مورد مطالعه، به عنوان موثرترين نشانگرها جهت بررسي تنوع ژنتيكي در برنج بودند. ارزيابي تشابه ژنتيكي بين ارقام بومي، اصلاح شده و وارداتي برنج نشان داد كه بيشترين تشابه بين ارقام بومي و اصلاح شده و كمترين تشابه بين ارقام اصلاح شده و وارداتي وجود داشت. تجزيه خوشه‌اي به روش UPGMA بر اساس ضريب تشابه جاكارد، 57 رقم مورد مطالعه را در چهار گروه جداگانه قرار داد، به طوري كه ارقام بومي، اصلاح شده و وارداتي تا حدود زيادي از هم تفكيك شدند. بنابراين، بر اساس نتايج اين تحقيق پيشنهاد مي شود كه ضمن استفاده از نشانگرهاي RM510، RM225، RM31،RM402، RM528، RM204، RM162، RM584 وRM3به عنوان نشانگرهاي كارامد و آگاهي بخش در مطالعات مربوط به تعيين تنوع ارقام برنج، از تلاقي بين ارقام موجود در گروه هاي دورتر حاصل از تجزيه خوشه اي نيز مي توان براي تهيه ارقام جديد داراي ويژگي هاي كمي و كيفي متنوع استفاده كرد.