كارايي فتوسنتزي و عملكرد دانه دو رقم گندم (Triticum aestivum L.) طي بروز تنش خشكي تحت كاربرد خارجي تيمارهاي سيتوكينين و آبسيزيك‌اسيد

عليرغم برخي كاركردهاي مخالف همديگر، هورمون‌ها نقش‌هاي مهمي در پاسخ گياهان به تنش‌هاي محيطي بازي مي‌كنند. بدين منظور در بررسي انجام‌شده، تأثير كاربرد خارجي هورمون‌هاي سيتوكينين و آبسيزيك‌اسيد دو هورمون با عملكرد مخالف يكديگر و نيز تركيب اين دو هورمون بر محتواي نسبي آب، شاخص‌هاي فتوشيميايي و هدايت روزنه‌اي در برگ پرچم دو رقم گندم نان متحمل (پيشگام) و حساس (MV17) به تنش خشكي در رابطه عملكرد دانه اين دو رقم در شرايط مزرعه در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار در دو سطح آبياري كامل و بروز تنش خشكي طي مرحله بعد از گرده‌افشاني ارزيابي و مقايسه گرديد. درحالي‌كه قطع آبياري سبب كاهش معني‌دار بيشتر محتواي نسبي آب، عملكرد كوانتومي فتوسيستم II، شاخص خاموش‌سازي فتوشيميايي، هدايت روزنه‌اي و مزوفيلي، نرخ فتوسنتز و كارايي استفاده آب فتوسنتزي و نيز افزايش بيشتر خاموش‌سازي غيرفتوشيميايي و غلظت دي‌اكسيد كربن زيرروزنه‌اي در رقم حساس نسبت به رقم متحمل شد، تركيب دو هورمون سبب بيشترين افزايش معني‌دار محتواي نسبي آب، عملكرد كوانتومي فتوسيستم II، شاخص‌هاي خاموش‌سازي فتوشيميايي و غيرفتوشيميايي و نيز حداكثر عملكرد كوانتومي فتوسيستم IIبه‌ويژه در رقم متحمل شد. آبسيزيك‌اسيد بهترين تيمار هورموني در كاهش تبادلات گازي در جهت مقابله با خشكي بود درحالي‌كه تركيب دو هورمون، نرخ فتوسنتز و كارايي استفاده آب فتوسنتزي را به‌ويژه در رقم حساس افزايش داد. افت شاخص‌ عملكرد دانه كه در هر دو رقم طي بروز تنش خشكي مشاهده شد، طي تيمار تركيبي سيتوكينين و آبسيزيك‌اسيد و به‌ويژه در رقم حساس افزايش نشان داد. در يك نتيجه‌گيري كلي رقم حساس توانست در افزايش كارايي فتوسنتزي و عملكرد دانه سود بيشتري از تيمارهاي هورموني به‌ويژه برهمكنش دو هورمون سيتوكينين و آبسيزيك‌اسيد ببرد.