رديابي QTLهاي كنترل‌كننده صفات با تحمل به كمبود فسفر در لاين هاي خالص برنج (Oryza sativa L.) ايراني در مرحله گياهچه اي

برنج، در چرخه غذايي جهان نقش مهمي دارد به‌طوري‌كه غذاي اصلي بيش از 50 درصد مردم جهان را تأمين مي كند. به‌منظور مكان يابي QTLهاي مرتبط با تحمل به كمبود فسفر در مرحله گياهچه اي 96 لاين كه از نسل هشت متلاقي ارقام اهلمي‌طارم و ندا به دست آمده بودند درآزمايشگاه هاي گياه‌شناسي وژنتيك دانشگاه گنبدكاووس درسال 1393 تحت شرايط نرمال و تنش كمبود فسفر مورد مطالعه قرارگرفتند. صفات موردبررسي عبارت بودند از محتواي كلروفيل برگ، تعداد ريشه، طول ساقه و ريشه، طول و عرض برگ برحسب سانتي متر، حجم ريشه، وزن خشك ساقه و ريشه، ميزان فسفر، سطح ريشه، سطح برگ، قطر ريشه و چگالي سطح ريشه و محاسبه شدند. نقشه پيوستگي تهيه‌شده بر اساس 30 نشانگر SSR و 60 آلل تكثيرشده چند شكل از 15 نشانگر ISSR با استفاده از 96 فرد جمعيت F8 اهلمي طارم و ندا، نشانگرها را به 12 گروه پيوستگي متعلق به 12 كروموزوم برنج با طول نقشه بر اساس تابع كوزامبي را برابر با 1411.3 سانتي مورگان و فاصله در بين دو نشانگر مجاور برابر با 15.34 سانتي مورگان منتسب كرد. با توجه به نتايج حاصل از مكان يابي ژني در شرايط نرمال درمجموع 43 QTL براي صفات ارزيابي‌شده در شرايط نرمال شناسايي شد.  qRN-6b، qRW-5b، qRW-5c، qLA-7 و qNP-6b به ترتيب در جهت افزايش تعداد ريشه، وزن ريشه، سطح برگ و ميزان فسفر در شرايط نرمال بزرگ اثر بودند. در شرايط كمبود فسفر 13 QTL مكان يابي شد. براي ميزان فسفر در شرايط كمبود فسفر دو QTL روي كروموزوم‌هاي 9 و 10 شناسايي شدند. qCHL-2a و qCHL-2b در جهت افزايش كلروفيل در شرايط كمبود فسفر بزرگ اثر بودند. در اين پژوهش QTLهاي بزرگ اثر مؤثر در بالا رفتن نمود گياه در شرايط نرمال و كمبود فسفر رديابي شد كه پس از تعيين اعتبار مي‌توان از نشانگرهاي پيوسته مذكور مي‌توان در برنامه‌هاي انتخاب به كمك نشانگر استفاده نمود.