بررسي تأثير سطوح تنش رطوبتي بر عملكرد، ميزان اسانس و خصوصيات فيزيولوژيكي گياه زوفايي (.Thymbra spicata L)

هدف انجام اين آزمايش بررسي تغييرات عملكرد بوته، اسانس و برخي ويژگي هاي فيزيولوژيك برگ دو اكوتيپ گياه داروئي زوفايي به اعمال تنش رطوبتي بود. آزمايش در قالب طرح كرت هاي خرد شده بر پايه بلوك هاي كامل تصادفي در سه تكرار و در دو سال (1395 و 1396) در مزرعه تحقيقاتي دانشگاه ايلام انجام گرفت. كرت هاي اصلي شامل سه سطح تنش رطوبتي (آبياري نرمال، تنش ملايم و تنش شديد) و كرت هاي فرعي دربرگيرنده فاكتور فرعي شامل دو اكوتيپ گياه زوفايي بود. نتايج آزمايش نشان داد كه سطوح مختلف تيمارهاي تنش رطوبتي بر صفات موردبررسي ازجمله عملكرد خشك برگ و بوته، درصد و عملكرد اسانس، شاخص سطح برگ، ارتفاع بوته و رنگيزه هاي فتوسنتزي تأثير معني داري داشت. به‌طوري‌كه افزايش فاصله آبياري از آبياري نرمال تا تنش شديد سبب كاهش معني دار تمامي صفات مذكور شد. بيشترين عملكرد خشك برگ، بوته، شاخص سطح برگ و كلروفيل a در تيمار آبياري نرمال و بيشترين ميزان درصد و عملكرد اسانس، كلروفيل b، كلروفيل كل و كاروتنوئيد در تيمار تنش ملايم حاصل گرديد. با توجه به يافته هاي آزمايش اكوتيپ ملكشاهي ازنظر عملكرد خشك برگ و بوته، درصد و عملكرد اسانس نسبت به اكوتيپ سومار برتري داشت. نتيجه بررسي دوساله آزمايش نشان داد كه طي سال دوم به دليل افزايش ارتفاع و شاخص سطح برگ بوته ها، ميانگين صفاتي از قبيل عملكرد خشك برگ و بوته و عملكرد اسانس 1.7 درصد نسبت به سال اول آزمايش افزايش نشان داد. ازآنجاكه دو اكوتيپ مورد آزمايش در طبيعت به‌صورت خودرو بوده و با شرايط اقليمي ناپايدار و نامنظم بارشي سازگاري يافته اند، بنابراين اعمال آبياري منظم در كشت آن‌ها به‌صورت زراعي در مقايسه با ايجاد محدوديت آبي ملايم موجب پاسخ منفي اين گياه ازنظر درصد و عملكرد اسانس و ساير خصوصيات رشدي مي گردد كه در مديريت زراعي آن بايد در نظر گرفته شود.