بازشناسي مولفه هاي هويت منظر شهري در شهرهاي ايراني - اسلامي، نمونه موردي شهر تهران

Recognition of Urbanscape Identity Components in Iranian Islamic Cities - The case of Tehran

يكي از مسايل مهم در شهرهاي ايراني، بحث هويت در اين شهرها است. كم توجهي به ابعاد و عوامل هويت بخش در شهرهاي ايراني به خصوص تهران، موجب ايجاد محيط هايي بدون همبستگي و مشاركت اجتماعي شده است. در اين مقاله سعي شد با تعريف و بررسي مولفه هاي هويت بخش منظر شهرهاي ايراني- اسلامي و با تكيه بر سه مفهوم كلي از هويت شهر، شهرسازي ايراني - اسلامي و منظر شهري، جنبه هاي مختلف شهر ايراني- اسلامي مورد تحليل و بررسي قرار گيرد. همچنين تعيين نقش، جايگاه (هويت)، معنا و شكل در شهر ايراني- اسلامي، بازشناسي و رتبه بندي مولفه هايي كه سبب ايجاد و تقويت هويت كالبدي منظر شهري در شهرهاي ايراني - اسلامي هستند، كمك گرفته شد. تحقيق حاضر پژوهشي بنيادي- كاربردي است. براي نيل به اهداف پژوهش در گام نخست مباني نظري موضوع از طريق مراجعه به كتب و مقالات بررسي شد و در بخش بعدي بر مبناي چارچوب نظري پژوهش، اركان هويت كالبدي شهر ايراني مورد بررسي قرار گرفت. اين معيارها توسط تكنيك تحليل سلسله مراتبي (AHP) و با كمك نرم افزار Expert choice 11 توسط بيست نفر از متخصصان فعال در حرفه شهرسازي اولويت بندي و ارزيابي شد. نتايج حاصل از اين تحقيق نشان مي دهد كه مولفه هويت با 0/540 بيشترين امتياز را به خود اختصاص داده و معيارهاي حس مكان، احساس امنيت و اصول عناصر معماري شهر به ترتيب با 0/329، 0/239 و 0/283 بيشترين رتبه را به خود اختصاص دادند.

Identification debate is one of the significant issues in Iranian cities. The lack of attention to identifying factors in the cities of Iran especially in Tehran creates environments without solidarity and social engagement. This paper tries to analyze the different identity aspects of Islamic Iranian cities based on three general concepts of urban identity, Islamic urban planning and urbanscape. Also, stating the position (Identity), meaning, and form of the Islamic Iranian cities with recognizing and ranking the components which have been created and strengthened the physical identity of urbanscape have been used. This research is a fundamental-applied research. In order to achieve the research goals, in the first step, the theoretical foundations of the subject were examined through referring to the books and articles. In the next section, the bodies of physical identity of the city of Iran were studied based on the theoretical framework of the research. These criteria were evaluated and prioritized by twenty experts in urban planning based on Hierarchical Analyzer Technique (AHP) and by expert selection analyzer. The results of this research show that identity component with 0.540 points had the highest score and the criteria of sense of place, sense of security and principles of architectural elements were respectively 0.329, 0.239, 0.283.