تعيين مناسب‌ترين زمان جمع‌آوري بذر بر اساس خصوصيات جوانه‌زني در گونه‌هاي درمنه دشتي (Artemisia sieberi) و درمنه كوهي (Artemisia aucheri) (مطالعه موردي: استان كرمان، مراتع منطقه صالح‌آباد شهرستان بافت)

Determination of the best time of seed collection based on seed germination traits in Artemisia sieberi and Artemisia aucheri (Case Study: Salehabad rangelands, Kerman province)

با توجه به حساس بودن قوه ناميه گونه‌هاي جنس درمنه به زمان جمع‌آوري بذرها از پايه‌هاي مادري به دليل ريز بودن بذر آنها، اين تحقيق با هدف تعيين مناسب‌ترين زمان جمع‌آوري بذرهاي توده‌هاي بومي درمنه دشتي و كوهي در رويشگاه‌هاي منطقه صالح‌آباد شهرستان بافت انجام شد. پس از انتخاب يك منطقه معرف از هر تيپ گياهي، زمان مراجعه نمونه‌برداري طي بازه مختلف زماني هر 15 روز يكبار (نيمه اول آبان‌ماه تا نيمه اول دي‌ماه براي درمنه كوهي و نيمه دوم مهرماه تا نيمه دوم آذرماه براي درمنه دشتي) براي جمع‌آوري بذرهاي مربوط به دو گونه تنظيم شد. صفات مرتبط با جوانه‌زني بذر شامل درصد جوانه‌زني، سرعت جوانه‌زني، طول ريشه‌چه، طول ساقه‌چه و شاخص بنيه بذر هر مرحله زماني اندازه‌گيري گرديد. داده‌هاي جمع‌آوري شده تجزيه واريانس شدند و مقايسه ميانگين تيمارها با استفاده از آزمون دانكن انجام شد. نتايج نشان داد كه تأخير دادن زمان جمع‌آوري بذرهاي درمنه دشتي از نيمه اول ماه آبان به نيمه دوم آذر باعث روند افزايشي در صفات درصد جوانه‌زني، سرعت جوانه‌زني، شاخص بنيه بذر و طول گياه‌چه با نرخي به‌ترتيب برابر 115، 119، 222 و 49 درصد شد. طبق يافته‌ها جمع‌آوري بذر درمنه كوهي در نيمه اول دي‌ماه در مقايسه با نيمه اول آبان‌ماه باعث افزايش در صفات شاخص بنيه بذر، درصد جوانه‌زني، سرعت جوانه‌زني و طول گياهچه به‌ترتيب با نرخي برابر 588، 336، 736 و61 درصد شد. طبق نتايج، تأخير در زمان جمع‌آوري بذر در اين دو گونه باعث بهبود شاخص‌هاي جوانه‌زني و رشد گياه‌چه گرديد.

This study aimed to determine the best time of seed collection for Artemisia sieberi and Artemisia aucheri in Saleh abad rangelands of Baft County, Kerman province. After selecting a key area, the time of seed collection started from mid-November to end of January for Artemisia aucheri and from mid-October to mid-December for Artemisia sieberi. The seeds were evaluated for germination traits including germination percentage, germination rate, root length, shoot length, and vigor index. The data were analyzed, and the Duncan test was used to compare the mean values of treatments. The results showed that the delay in the time of seed collection of Artemisia sieberi from mid November to mid December caused an increased germination percentage, germination rate, seed vigor, and seedling length as 115, 119, 222, and 49%, respectively. The seeds of Artemisia aucheri collected in the first half of December compared to the first half of November increased seed vigor index, germination percentage, germination rate, and seedling length as 588, 336, 736, and 61%, respectively. Our finding showed that the delay in the time of seed collection in both of these species improved seed germination traits and seedling growth.