شاخص‌هاي توليد مثلي جنس نر ماهي سفيد درياي خزر (Rutilus frisii) ساكن در رودخانه قشلاق سنندج

ماهي سفيد درياي خزر (Rutilus frisii) گونه اي بومي درياي خزر است كه به تازگي به درياچه سد قشلاق سنندج پيوند خورده است. در تحقيق حاضر به منظور بررسي تاثير تغيير زيستگاه بر ويژگي هاي توليدمثلي اين گونه، شاخص هاي توليد مثلي جنس نر شامل پارامترهاي كيفي اسپرم، آنزيم هاي پلاسماي سمينال، شاخص گنادوسوماتيك (GSI)، استروئيدهاي جنسي و بافت شناسي گناد ماهي سفيد درياي خزر ساكن در رودخانه قشلاق سنندج (با متوسط وزن 133/41 گرم و متوسط سن 2/1 سال) در طي فصل توليدمثل طبيعي (فروردين و ارديبهشت 1394) بررسي شد. مقادير شاخص هاي زيستي اسپرم شامل: حجم، طول دوره تحرك، تراكم، اسپرماتوكريت، پي-اچ و اسمولاريته پلاسماي سمينال به ترتيب شامل 0/16±2/41 ميلي ليتر، 1/07±42/46 ثانيه، 2/24±17/31 ميليون سلول در هر ميلي متر مكعب، 2/34±40/8 درصد و 4/87±282/1 ميلي اسمول بر كيلوگرم تعيين گرديد. همچنين متوسط شاخص گنادوسوماتيك در نمونه هاي مورد بررسي 0/31±5/71 تعيين گرديد. يون هاي سديم، كلرايد و پتاسيم در پلاسماي سمينال بعنوان يون هاي غالب تعيين گرديدند. غلظت آنزيم هاي آسپارتات آمينوترانسفراز، آلالين آمينوترانسفراز و آلكالين فسفاتاز در پلاسماي سمينال به ترتيب 7/29±48/7 واحد در ليتر، 1/57±16/92 واحد در ليتر و 1/97±25/4 واحد در ليتر تعيين شد. غلظت تستوسترون و دي هيدروكسي پروژسترون در نمونه هاي سرم به ترتيب 0/24±1/23 نانوگرم در ميلي ليتر و 0/04±0/16 نانوگرم در ميلي ليتر اندازه گيري شدند. تصاوير بافت شناسي گناد حضور غالب اسپرماتوزوآ در بافت گناد نمونه هاي مورد بررسي را نشان داد كه مي تواند حاكي از ورود بافت بيضه به مرحله ريزش اسپرم (اسپرميشن) باشد. مقايسه با نتايج فلاح شمسي در رودخانه سفيد رود و تفاوت آن با نتايج اين تحقيق گوياي تاثير زيستگاه مي باشد. ولي بطور كلي زيستگاه اثر سوئي بر توان توليد مثلي جنس نر ماهي سفيد درياي خزر ساكن در درياچه سد قشلاق سنندج نداشته است.