آينده تجارت و صنعتِ توليدات چوبي در ايران

در طي دو دهه اخير، در راستاي حمايت از جنگل‌هاي هيركاني به عنوان تنها منبع توليد چوب‌هاي صنعتيِ كشور، برداشت الوار با كاهش مداومي روبه‌رو بوده است. در نهايت، بر اساس برنامه موسوم به تنفس جنگل كه در اواخر سال 1395 در مجلس شوراي اسلامي تصويب شد، هرگونه بهره‌برداري چوب از جنگل‌هاي كشور از سال 1399 ممنوع خواهد بود. به منظور برنامه‌ريزي براي پاسخ‌گويي مناسب به تقاضاي روز‌افزون چوب و توقف توليد داخلي چوب‌هاي حاصل از جنگل‌هاي طبيعي، ضروري است كه چشم‌انداز آينده توليد و تجارت اين محصولات ترسيم گردد. هدف اصلي مطالعه حاضر، پيش‌بيني ارزش پوليِ توليد داخلي، واردات، صادرات و قيمت توليدات چوبي در ايران تا سال 2030 ميلادي با در نظر گرفتن برنامه تنفس جنگل است. اين پيش‌بيني به تفكيك سه دسته چوب‌هاي فرآوري‌نشده، توليدات چوبي نيمه‌فرآوري‌شده و خمير و كاغذ و با استفاده از مدل توليدات جهاني جنگل (GFPM) انجام گرفته است. GFPM، يك مدل تعادل جزئي به شمار مي‌رود كه در آن، پيش‌بيني تقاضاي چوب در هر كشور با استفاده از رشد توليد ناخالص داخلي و پيش‌بيني قيمت‌ از طريق تعادل بين عرضه و تقاضا انجام مي‌گيرد. نتايج حاكي از آن هست كه رشد توليد داخلي براي دسته‌ دوم بيش‌تر از خمير و كاغذ خواهد بود. پيش‌بيني مي‌شود كه واردات چوب‌هاي فرآوري‌نشده به حدود 200 ميليون دلار در سال 2030 برسد و ارزش توليد و واردات توليدات چوبي نيمه‌فرآوري‌شده به ترتيب به ميزان 2/2 و 2/6 برابر نسبت به سال 2015 افزايش يابد. همچنين تراز تجاري براي كل كالاهاي چوبي در ايران تا 91 درصد وخيم‌تر خواهد شد. در مقايسه با دسته سوم، افزايش قيمت براي‌ توليدات دسته‌هاي اول و دوم بيش‌تر خواهد بود. به‌طوركلي، به جز براي واردات دسته‌هاي اول و دوم، جايگاه جهاني توليد و تجارت كالاهاي چوبي در ايران تا آخر دوره پيش‌بيني، بهبود قا‌بل توجهي نخواهد داشت.