تشخيص سيب‌زميني‌هاي سالم از ناسالم با استفاده از امواج ميكروويو

سابقه و هدف: سيب‌زميني در طول دوره رشد و انبارماني با آفت و خرابي‌هاي متعددي روبه‌رو مي‌شود، كه برخي از اين خرابي‌ها در اثر شرايط محيطي و يا تنش‌هاي مكانيكي به وجود مي‌آيند و اين صدمات هيچ‌گونه اثري در سطح محصول باقي نمي‌گذارند اما بر كيفيت محصول تأثير منفي مي‌گذارند. براي تشخيص اين خرابي‌ها، چندين روش موجود است كه يكي از آنها به كارگيري امواج ميكروويو است. لذا پژوهش حاضر با هدف امكان سنجي جداسازي سيب زميني سالم از ناسالم بر مبناي مقدار ثابت دي‌الكتريك انجام شد. مواد و روش‌ها: براي تهيه نمونه‌هاي ناسالم، نمونه‌هاي اوليه در شرايط دمايي25درجه سانتي‌گراد و رطوبتي نسبي 40 درصد، درون كيسه‌هاي نايلوني به مدت 4 ماه نگهداري گرديد تا از لحاظ ظاهري به كيفيت نامطلوب برسد. براي اندازه‌گيري امپدانس نمونه‌ها، از استوانه برنجي واقع در كانكتور به ابعاد13.1×20.6 ميلي‌متر استفاده شد. امواج مخابراتي با فركانس‌هاي بالا به سمت نمونه موردنظر فرستاده مي‌شد كه مقداري از اين امواج توسط نمونه جذب‌شده و بقيه برگشت ‌داده مي‌شوند. ميزان جذب موج توسط نمونه، به جنس(بافت)، دماي نمونه و فركانس موج اوليه بستگي دارد كه با آناليز آن مي‌توان ثابت دي‌الكتريك نمونه را اندازه‌گيري نمود. در اين تحقيق ثابت‌هاي دي‌الكتريك سه واريته سيب‌زميني آگريا، آريندا و ساوالان با استفاده از سامانه خط انتقال اتصال كوتاه در پنج تكرار، دو سطح دمايي 0 و 25 درجه سانتي‌گراد و سه سطح فركانسي 915، 1800 و 2450 هرتز اندازه‌گيري شدند. يافته‌ها: نتايج تجزيه واريانس نشان داد كليه پارامترهاي مستقل و اثرات متقابل آنها در سطح احتمال 1% معني دار شده است. بررسي اثر متقابل دما و رقم نشان داد كه بيشترين ميزان ثابت دي‌الكتريك سيب‌زميني‌هاي سالم براي رقم آريندا و دماي 25 درجه سانتي‌گراد، 59.17 و كمترين ميزان ثابت دي‌الكتريك براي رقم آگريا و دماي صفر درجه سانتي‌گراد،52.73 حاصل شد. اين در حاليست كه براي سيب‌زميني‌هاي ناسالم بيشترين ميزان ثابت دي‌الكتريك براي رقم آريندا و دماي 25 درجه سانتي‌گراد،57.61 و كمترين مقدار براي رقم آگريا و دماي صفر درجه سانتي‌گراد،51.45 حاصل ‌شد. نتايج مربوط به اعمال سه سطح فركانسي نشان داد، در فركانس915 مگاهرتز بيشترين مقدار ثابت دي‌الكتريك سيب‌زميني سالم در دماي 25 درجه سانتي‌گراد معادل59.31 و كمترين مقدار آن در فركانس2450 مگاهرتز و دماي صفر درجه سانتي‌گراد، 53.30 است. نتيجه‌گيري: به طور كلي، براي سيب‌زميني‌هاي ناسالم در تيمارهاي متناظر، مقادير ميانگين ثابت دي‌الكتريك بين 1 الي 2 واحد كمتر است و با افزايش دما، ثابت دي الكتريك افزايش مي‌يابد. اساسي‌ترين دليل آن از دست‌دادن رطوبت (آبهاي آزاد) در طي دوره انبارماني ‌است. همچنين باتوجه به بافت ارقام مختلف سيب‌زميني، ثابت دي‌الكتريك آريندا بيشتر از ساوالان و ساوالان بيشتر از آگريا است. براين اساس به منظور جداسازي كيفي محصول، بسته‌بندي و ... از اين اختلاف ثابت‌هاي دي الكتريك، مي‌توان به خوبي بهره‌برد.