بررسي پارامترهاي مؤثر بر عدم توازن تلاش-پاداش و استرس شغلي ناشي از آن: نتايج پيمايش عوامل روان-اجتماعي در محيط‌هاي كاري كشور ايران (IPWS)

Survey of Effective Parameters on Effort-Reward Imbalance and Occupational Stress Arising from It: Results from Iran Psychosocial Workplace Survey (IPWS

زمينه و هدف: مدل عدم توازن تلاش-پاداش به‌عنوان يكي از روش‌هاي بررسي استرس شغلي شناخته شده است. با توجه به اينكه هنوز مطالعه‌اي در خصوص تعيين پارامترهاي فردي و سازماني مؤثر بر آن در ايران انجام نپذيرفته است، هدف از انجام پيمايش حاضر تعيين پارامترهاي مؤثر بر تلقي از عدم توازن تلاش-پاداش در كارگران ايراني مي‌باشد. مواد و روش‌ها: مطالعه مقطعي حاضر با استفاده از نتايج پيمايش روان-اجتماعي محيط‌هاي كاري كه در سال 1394 بر روي 1116 نفر از كاركنان سطوح مختلف كاري كشور ايران به انجام رسيده بود، اجرا شده است. اطلاعات به‌وسيله پرسش‌نامه عدم توازن تلاش-پاداش و ليست جامعي از متغيرهاي مهم از قبيل پارامترهاي فردي و سازماني جمع‌آوري گرديد. جهت شناخت عوامل مرتبط با عدم توازن تلاش-پاداش از رگرسيون لجستيك چندمتغيره استفاده شد. نتايج به‌صورت نسبت شانس (Odds Ratio; OR) و با حدود اطمينان 95 درصد گزارش شد. يافته‌ها: نسبت عدم توازن تلاش-پاداش در نزديك به نيمي از كارگران بالاتر از نرمال گزارش گرديد. پس از حذف مخدوش‌كننده‌ها، مدل رگرسيون لجستيك نشان داد كه متغيرهاي سطح تحصيلات(OR= 1.507, P= 0.033) ، داشتن شغل دوم(OR= 1.507, P= 0.033) ، داشتن رژيم ورزشي (OR= 0.375, P= 0.034)، داشتن شيفت كاري(OR= 1.878, P= 0.002) ، داشتن حق انتخاب در مرخصي‌ها (OR=2.069, P=0.008) و ادراك از كمبود نيرو در واحد مربوطه (OR= 1.822, P <0.001) با ادراك كارگران از ميزان عدم توازن بين تلاش و پاداش در ارتباط مي‌باشند. نتيجه‌گيري: با توجه به نتايج مي‌توان اظهار داشت براي انجام مداخله به‌منظور كاهش استرس شغلي از طريق كمتر نمودن ميزان فهم كارگران از عدم توازن بين تلاش و پاداش، احتمالاً مي‌توان بر بهبود وضعيت متغيرهايي مثل وضعيت شيفت كاري، دادن حق انتخاب در زمان‌هاي كار و استراحت، بالا بردن تعداد نيروي كمكي در مواقع ضروري و تنظيم برنامه ورزشي براي كارگران تمركز نمود.

Background and Objective: Effort-Reward Imbalance (ERI) model is one of the methods for studying occupational stress in the workplaces. Considering there has been no comprehensive study on the determining of effective individual and organizational parameters in Iran, the aim of this survey was to detect the parameters affecting perception of ERI in workers in the workplaces in Iran. Material and Methods: This cross-sectional study was executed by using the results of Iran Psychosocial Workplace Survey (IPWS) on 1116 employees of different levels of work in 2015-16. Data gathered using the ERI Questionnaire and a comprehensive list of individual and organizational parameters. To identify factors associated with ERI, multivariable logistic regression model was used. Results were reported as odds ratio (OR)with 95% of confidence interval. Results: ERI is reported in almost 50% of workers. After eliminating confounders, the logistic regression model indicated that parameters like education level (OR= 1.507, P= 0.033), having exercise (OR= 0.375, P= 0.034) and having right for choosing work-rest schedule (OR= 1.878, P= 0.002) as promoters and parameters like having second job (OR=2.069, P=0.008), perception of co-worker shortage (OR= 2.415, P <0.001) and having shift work system for work (OR= 1.822, P <0.001) act as disruptive parameters for ERI situation in the workplaces. Conclusion: According to the results of this study it can be mentioned that if intervention is requisite for improving Effort-Reward situation, parameters like education level, having exercise and having right for choosing work-rest schedule, having second job, perception of co-worker shortage and having shift work system for work should be adjusted.