كارآيي دو حشره‌كش جذبي براي ضدعفوني بذور گندم نان به‌منظور مديريت برخي بيماري‌هاي ويروسي داراي ناقل طبيعي در شهركرد

بيماري‌هاي ويروسي مهم‌ترين بيماري‌هاي غلات در استان چهارمحال و بختياري هستند. طي سه سال زراعي از 1384 تا 1387 تأثير دو سم ايميداكلوپريد و تيامتوكسام به‌عنوان پوشش‌دهنده‌ي بذر در كنترل برخي از بيماري‌هاي ويروسي داراي ناقل طبيعي، شامل: كوتولگي زرد جو و غلات، كوتولگي گندم، موزاييك زرد نواري جو، موزاييك ايراني ذرت و موزاييك رگه‌اي گندم، با استفاده از سه رقم گندم نان شامل الوند، طوس و شهريار در شرايط آلودگي طبيعي در شهركرد مورد ارزيابي قرار گرفت. آزمايش به‌صورت كرت‌هاي خردشده در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي اجرا شد. درصد آلودگي بوته‌ها بر اساس علائم بيماري و آزمون اليزا تعيين گرديد. در زمان برداشت محصول، عملكرد دانه و اجزاء عملكرد در هر كرت آزمايشي اندازه‌گيري شد. نتايج نشان داد كه ضدعفوني بذر با هر دو حشره‌كش ايميداكلوپريد و تيامتوكسام اثر معني‌داري در كاهش بيماري و افزايش عملكرد دانه دارد. بهترين تيمار آزمايشي ازنظر عملكرد دانه گندم و كاهش بيماري‌هاي ويروسي، رقم شهريار ضدعفوني شده با ايميداكلوپريد بود. ميزان بيماري‌هاي ويروسي در ارقام الوند، طوس و شهريار به ترتيب از بيش‌ترين به كمترين بود. ايميداكلوپريد در كاهش بيماري‌هاي ويروسي و افزايش عملكرد دانه گندم مؤثرتر از تيامتوكسام بود. ضدعفوني بذر با حشره‌كش‌ها در ميزان آلودگي به موزاييك رگه‌اي گندم اثر نداشت، اما درصد آلودگي به ويروس‌هاي كوتولگي زرد جو (سروتيپ هاي PAV، MAV)، كوتولگي زرد غلات (سروتيپ‌RPV)، كوتولگي گندم، موزاييك زرد نواري جو و موزاييك ايراني ذرت نسبت به كرت‌هاي بدون ضدعفوني بذر را كاهش داد.