اثرات سه نوع كمپوست بر بيماري پژمردگي ورتيسيليومي پنبه Verticillium dahliae در شرايط گلخانه

پنبه (Gossypium hirsutum) از گياهان مهم صنعتي و استراتژيك به‌شمار مي‌رود كه پژمردگي ورتيسيليومي از مخرب‌ترين بيماري‌ها‌ي آن است. اين تحقيق به‌منظور بررسي تأثير سه نوع كمپوست (حاصل از ضايعات شهري، بقاياي گياهي و فراورده‌ي سيلوي دامپروري) بر پيشرفت بيماري پژمردگي ورتيسيليومي پنبه رقم ورامين در گلخانه تحقيقاتي دانشگاه شهركرد انجام گرفت. آزمايش به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي با چهار تكرار انجام شد. در تيمارهاي مختلف، ميكرواسكلروت‌هاي Verticillium dahliae (پاتوتيپ غيربرگ‌ريز) به نسبت‌هاي صفر، پنج و ده عدد در هر گرم خاك، و كمپوست مورد نظر به نسبت 35 درصد وزني، قبل از كشت با خاك مخلوط شد. نتايج نشان داد كه كمپوست‌هاي به‌كار رفته شاخص پژمردگي بوته‌ها را كاهش و وزن تر اندام هوايي را افزايش داده‌اند. مقايسه ميانگين‌ها نشان داد كه تيمار بقاياي گياهي و فراورده‌ي سيلو پژمردگي بوته‌ها را نسبت به شاهد كاهش معني‌دار داده و در يك گروه آماري قرار گرفتند، درحالي‌كه تيمار كاربرد كمپوست ضايعات شهري از اين نظر در گروه شاهد قرار گرفت. هم‌چنين وزن تر اندام هوايي در كاربرد هر سه كمپوست افزايش معني‌داري نسبت به شاهد نشان داد. برآورد جمعيت قارچ در خاك بيانگر كاهش بقاي قارچ با كاربرد كمپوست‌ها بود. بررسي‌هاي آزمايشگاهي نشان‌دهنده‌ي كاهش رشد ريسه‌هاي قارچ در محيط كشت حاوي عصاره كمپوست بقاياي گياهي بود. در مقايسه‌ي سه كمپوست، اثر دو كمپوست بقاياي گياهي و فراورده‌ي سيلو بر شاخص پژمردگي، وزن تر اندام هوايي و جمعيت نهايي قارچ در خاك اختلاف آماري نشان نداد. بر اساس اين نتايچ كاربرد دو كمپوست بقاياي گياهي و فراورده‌ي سيلو براي كاهش خسارت پژمردگي ورتيسيليومي پنبه در قالب مديريت تلفيقي بيماري مفيد و مستلزم تحقيقات بيشتر است.