تاثير قارچ مايكوريز بر فاكتورهاي بيماريزايي نماتد ريشه ي گرهي (Meloidogyne incognita) و تغييرات هيستوپاتولوژيكي در ارقام متحمل و حساس خيار

نماتدهاي مولد گره ريشه (Meloidogyne spp.) از مهمترين نماتدهاي انگل گياهي است كه سبب ايجاد خسارت روي اكثر محصولات كشاورزي مي شوند. در اين تحقيق، به بررسي اثر قارچ مايكوريز آربوسكولار  Funneliformis mosseae در كنترل نماتد ريشه ي گرهي خيار، M. incognita پرداخته شد. بدين منظور آزموني در قالب طرح كاملا تصادفي با چهار تيمار و چهار تكرار انجام شد. نتايج نشان داد كه اضافه كردن قارچ مايكوريز به خاك يك ماه قبل از تلقيح نماتد، موجب كاهش معني دار فاكتورهاي بيماريزايي نماتد (تعداد گال، تعداد كيسه‌ي تخم، تعداد تخم در هر كيسه ي تخم و تعداد لارو سن دوم) در هر دو رقم متحمل و حساس گرديد. علي رغم اينكه پارامترهاي بيماريزايي نماتد در رقم متحمل در مقايسه با رقم حساس، كمتر بود اما تلقيح ريشه‌هاي حساس با قارچ مايكوريز در رقم حساس، موجب كاهش قابل توجه عوامل بيماريزايي نماتد شد. عامل توليدمثل در گياهان مايه‌كوبي شده با قارچ مايكوريز در دو رقم متحمل و حساس به ترتيب 50 و 66.6 درصد كاهش نشان داد. حضور قارچ مايكوريز قبل از تلقيح نماتد در رقم متحمل و حساس به ترتيب سبب كاهش 64 و 63.3 درصدي جمعيت لارو سن دوم در خاك گرديد. همچنين مقايسه ميانگين تعداد و اندازه‌ي سلول هاي غول آسا، تعداد و قطر هسته و مساحت سلول غول آسا در دو رقم، نشان دهنده‌ي اختلاف معني دار آماري بين گياهان  تلقيح شده با قارچ مايكوريز و گياهان غيرمايكوريزي بود. با توجه به اينكه قارچ مايكوريز باعث كاهش بيماريزايي نماتد ريشه ي گرهي و افزايش مقاومت رقم حساس نسبت به نماتد مي گردد، مي تواند به عنوان گزينه اي در جهت مهار زيستي نماتد ريشه ي گرهي مورد توجه قرار گيرد.