سلطه و عصيان در زبان فروغ فرخزاد (خوانش شعر فروغ بر اساس رويكردهاي سه‌گانه زبان و جنسيت)

آنچه به عنوان تفاوت در زبان ميان دو جنس شناخته شده در سه رويكرد كمبود، تسلّط و تفاوت طبقه بندي مي شود. امروزه رويكرد چهارمي در حال شكل گيري است كه جنسيت در زبان را پديده اي سيّال مي داند و با به كارگيري آن مي توان فرضيه هاي متفاوت تفكيك زباني را در يك اثر هم زمان بررسيد. در اين مقاله سعي بر آن بوده با در نظر گرفتن دسته اي از نشانه هاي كمبود و تسلّط در زبان كه از خلال آراي انديشمندان اين حوزه استخراج شده است، زبان شعري فروغ فرخزاد در پنج مجموعه شعرش بررسي و بر اساس بسامد استفاده از ويژگي هاي هر كدام از اين رويكردها، فضاي غالب شعر او مشخّص شود. زبان فروغ فرخزاد در چهار اثر او پيوسته در حال تغيير است. شعر او را نمي توان كاملاً منفعل و تحت نفوذ جهان مردانه دانست. از طرفي آثار سيطره تاريخي قدرت مردانه بر ذهن و زبان او و درنتيجه بر چهره شعرش نيز انكارناپذير مي نمايد. از اين رو، با توسّل به رويكرد پويا مي توان تغييرات زبان او را مورد مداقه قرار داد. بررسي هاي صورت گرفته نشان داد دو دفتر آغازين او درصد قابل ملاحظه اي از نشانه هاي كمبود زباني را بازتاب مي دهد و مجموعۀ عصيان نقطه عطف چرخش شاعر به سمت زباني متفاوت و غني تر است. تولّدي ديگر نشانه هايي از تأثير شاعر از تسلّط زبان مردانه را بروز مي دهد و مجموعۀ آخر او به سمت نمايش كمتر جنسيت شاعر پيش رفته است.