مروري بر فينگوليمد؛ اولين داروي خوراكي براي مالتيپل‌اسكلروزيس

A Review on Fingolimod; the First Oral Medication for Multiple Sclerosis

مالتيپل‌اسكلروزيس (MS[WU1] ) يك بيماري خودايمني عصبي پيشرونده است كه معمولاً شروع آن اواخر دهه سوم و سال‌هاي اول دهه چهارم زندگي فرد است. پاتوژنز اين بيماري، از بين رفتن غلاف ميلين سلول‌هاي عصبي در سيستم اعصاب مركزي (CNS[WU2] ) و به دنبال آن، از بين رفتن سلول‌هاي عصبي است. كنترل اين بيماري توسط دسته‌اي از داروها صورت مي‌گيرد كه عمدتاً تعديل­كننده سيستم ايمني هستند. فينگوليمد اولين داروي خوراكي تأييد شده براي كنترل فرم عودكننده و بهبود يابنده بيماري است. اين دارو از يك متابوليت قارچي مشتق شده و استفاده از آن سابقه ­اي طولاني در طب سنتي چين داشته است. مكانيسم اثر دارو از طريق اثرات آنتاگونيستي عملكردي بر روي گيرنده‌هاي اسفنگوزين 1 فسفات است كه لنفوسيت‌ها را در گره‌هاي لنفاوي به دام انداخته و موجب كاهش تعداد در گردش آنها در CNS مي‌گردد. كارآيي فينگوليمد در مقايسه با پلاسبو و درمان‌هاي خط اول تزريقي مانند اينترفرون‌ها در كارآزمايي‌هاي باليني به اثبات رسيده است. عوارض جانبي شايع اين دارو خفيف بوده و به ميزان بالايي توسط بيماران قابل تحمل است. فينگوليمد بر اساس عبور از جفت و اثرات تراتوژنيسيته در بررسي‌هاي بارداري در حيوانات در دسته C قرار دارد و به علت ترشح در شير، شيردهي توسط مصرف­ كنندگان آن توصيه نمي‌شود. با توجه به مصرف خوراكي فينگوليمد و عوارض خفيف آن، اين دارو مي‌تواند در درمان MS مفيد باشد. البته با توجه به عوارض نادر اما جدي مانند عفونت‌هاي ويروسي سيستميك، ادم ماكولاي چشم و عوارض قلبي، لازم است شرايط باليني و مشكلات زمينه‌اي بيمار توسط پزشك كاملاً بررسي شود.

Multiple sclerosis (MS) is a progressive neurological autoimmune disease that usually starts in the late third and early forth decades of life. Demyelination of neurons in the central nervous system (CNS) and, subsequently, loss of nerve cells is the known disease pathogenesis. The disease is controlled by a class of medicines which are mainly immunomodulators. Fingolimod (FIN) is the first approved oral medication for controlling relapsingremitting type of MS. It is chemically modified form of a fungus metabolite with long history of use in traditional Chinese medicine. Its mechanism of action is through functional antagonism of sphingosine-1 phosphate receptors which leads to lymphocyte entrapment in lymphoid tissues and reduction of their circulating number in the CNS. FIN efficacy comparing with placebo and first line therapies for MS (e.g. Interferon) has been proved through several clinical trials. Common side effects of FIN are usually mild and are well tolerated. FIN can pass through placenta and has been assigned to pregnancy category C according to the observed effects in animal studies. Since the drug molecule is secreted into milk, lactation during consumption is not recommended. Considering oral administration and mild side effects of FIN, it can be useful in management of MS. However, due to the incidence of some rare but serious adverse effects such as systemic viral infections, macular edema, and cardiovascular complications, physicians should investigate patient’s clinical status and underlying comorbidities carefully.