ارزيابي مقاومت ارقام آبي گندم نان به نماتد سيستي غلات Heterodera filipjevi

گندم Triticum aestivum L. يكي از محصولات زراعي مهم و استراتژيك در جهان مي باشد. يكي از معضلات فعلي گندم نماتد سيستي، گونهHeterodera filipjevi بوده كه داراي پراكنش گسترده تري نسبت به ساير گونه ها در مزارع غلات كشور است. در اين تحقيق واكنش 30 رقم گندم آبي در برابر نماتد سيستي H. filipjevi در قالب طرح هاي آماري در گلخانه و مزرعه بررسي شد. شناسايي گونه براساس مطالعات ريخت شناسي و ريخت سنجي و هم چنين، مشخصات مولكولي انجام گرديد. شاخص تعداد سيست و تخم و لارو سن دوم، مبناي تجزيه و تحليل آماري قرار گرفت. هم چنين، فاكتور توليد مثل و درصد كاهش و يا افزايش جمعيت نماتد سيستي غلات، در هر تيمار نسبت به جمعيت اوليه ي همان تيمار محاسبه شد. تجزيه و تحليل آماري و خوشه‏اي داده‏ها، به ترتيب، با مقايسه ميانگين‏ها توسط آزمون چند دامنه‏اي دانكن (DMRT)، با استفاده از نرم افزارهاي آماري SAS و SPSS انجام پذيرفت. نتايج نشان داد كه در شرايط گلخانه، كمترين ميزان سيست قهوه اي مربوط به رقم بهرنگ با ميانگين 15 عدد و بعد از آن رقم بم با ميانگين 15.25 عدد در 200 سي سي خاك بود. در صورتي كه كمترين ميزان تخم، لارو و فاكتور توليد مثل مربوط به رقم پيشتاز با ميانگين 0.49 عدد در گرم خاك محاسبه شد. در شرايط مزرعه، كمترين ميزان سيست مربوط به رقم‏ بم با ميانگين 113.33 عدد در 200 سي سي خاك و كمترين ميزان تخم، لارو و فاكتور توليد مثل مربوط به رقم پارسي با ميانگين 0.69 عدد در گرم خاك بود. ارقام مربوطه بر اساس واكنش به نماتد سيستي در سه طيف‏، مقاوم، متحمل و حساس قرار گرفتند.