راهكارهايي براي انعطاف پذيري مسكن معاصر با توجه به تغييرات الگوي خانواده در طي زمان

عموماً در طول عمر خانوادة هسته‌اي تغييراتي به صورت انبساط و انقباض در بعد خانوار قابل طرح است. هدف از طرح اين مقاله مطالعة رويكردهاي انعطاف‌پذيري و بهره‌گيري از آن‌ها به منظور عرضة راهكارهايي متناسب با تغييرات الگوي خانواده در مسكن معاصر است. پرسش اصلي مقاله اين است: آيا طرح مسكن واحد و در عين حال هماهنگ با انبساط و انقباض الگوي خانواده امكان‌پذير است و احياناً، با توجه به چه ويژگي‌هايي مي‌توان انعطاف مسكن در اين زمينه را افزايش داد؟ رويكرد تحقيق كيفي است و به دليل كاربست مباحث نظري پايه در كنار تحليل و مقايسة نمونه‌هاي مسكن انعطاف‌پذير معاصر و سنتي، تلاش مي‌شود كه به نتايجي كاربردي منتهي گردد. بر اساس بررسي‌هاي صورت‌گرفته، مراحل تغيير در خانوادة هسته‌اي مطالعه و نيازهاي فضايي براي هر مرحله پيشنهاد مي‌شود. به منظور تحقق انبساط و انقباض واحد مسكوني در بازة فضاهاي مورد نياز، از راهكارهاي قابليت‌ تفكيك و ادغام واحد مسكوني و قابليت توسعه بهره‌گيري مي‌شود. بر اساس تحليل‌ها، لازمة قابليت تفكيك و ادغام در واحد مسكونيْ استقلال حوزه‌ها در دسترسي به ورودي‌، آشپزخانه، و سرويس‌هاي بهداشتي است. پلان‌هاي با اين ويژگي‌ معمولاً به شكل پلان‌هاي متوازني از نظر موقعيت سرويس‌دهنده‌ها (سرويس‌هاي بهداشتي، آشپزخانه، و ورودي) درمي‌آيند. همچنين قابليت تنظيم اتصالات مابين فضاهاي چندعملكردي در طراحي‌داخلي واحدها مي‌تواند پاسخ‌گويي به تغييرات لازم را در اين زمينه ممكن كند. بر اساس تحليل‌ها، لازمة تحقق قابليت توسعه توجه به ويژگي‌هاي هويتي و مكاني طرح قبل و بعد از توسعه است. به اين منظور حوزة پيش‌بيني‌شده براي توسعه مناسب است كه حداكثر تا حدود يك‌سوم سطح اشغال بنا و با عمق مناسب باشد. همچنين مناسب است كه اين حوزه حداقل از دو جبهه با بناي موجود مجاور باشد و به ارتباط مفيد و مستقيم با فضاهاي داخل بنا توجه شود. در انتها، جمع‌بندي دستاوردهاي تحقيق در قالب دياگرام تصويري پيشنهاد مي‌گردد.