گفتماني نو در معماري؛ مبتني بر عصبب روانشناختي

از دهة 1980 ميزان سلامت و طول عمر معيار ارزيابي و شاخص توسعه‌يافتگي كشورها شد و سلامت با ابعاد گستردة آن، از جمله توجه به تعامل با محيط، مطرح شد. علي‌رغم اين نگرش رو به رشد، هنوز شاهد بي‌توجهي معماران و برنامه‌ريزان كالبدي در طراحي و ساخت محيط و بي‌پاسخ ماندن نيازهاي رواني كاربران هستيم. فقدان محيط پاسخ‌گو به نيازهاي عصب‌ـ روان‌شناختي، به‌ويژه در بخش‌هاي سكونتي، مراقبتي، و درماني، منجر به كاهش توجه به ابعاد سلامت محيطي شده است. ارتقاي سطح كيفي فضاي زندگي و افزايش كارآمدي و پاسخ‌گويي محيط كالبدي به نيازهاي رواني كاربران از طريق توجه به اصول مبتني بر علوم اعصاب از اهداف نگارش اين مقالة پژوهشي است. در اين مطالعه از روش پژوهش مروري با متد تحليل محتواي كيفي (استقرايي) استفاده شده است. يافته‌هاي اين پژوهش بر سه ويژگي «تجربة معماري: خودآگاهي ذاتي» و «معماري مبتني بر حواس: پاسخ‌گوي اعصاب شناختي و عاطفي» و «معماري همه‌حسي (چندحسي) به مثابة درمان» دلالت دارد. بنا بر اين پارادايم جديد معماري مبتني بر عصب‌ـ روان‌شناختي در آيندة نزديك منجر به تحولاتي در معماري خواهد شد. پيوند معماري عصب‌محور با سه حوزة علوم اعصاب شناختي، رفتاري، و عاطفي به منظور پاسخ‌گويي به نيازهاي روان‌شناختي و توسعة سلامت محيطي نقش بزرگي در مفهوم محيط پاسخ‌گو و معماري انسان‌محور و سلامت‌محور دارد.