بررسي ميزان درآمد و هزينه دامداري سنتي در مراتع خشك و بياباني استان يزد (مطالعه موردي مراتع ندوشن)

An investigation of income and cost of traditional husbandry in arid and desert rangelands of Yazd province (Case study: Nodoshan Rangelands)

در نظام دامداري سنتي بنيان اقتصادي دامدار بر‌ ‌اساس كسب توليدات دامي با تكيه بر علوفه در دسترس دام در مرتع است و دامپروري اساس اشتغال، منبع تأمين درآمد و يكي از علل بقاي جامعه مي‌باشد و دامداري سنتي بر مبناي استفاده از مرتع پايه‌ريزي شده‌ است. بااين‌حال در كشور ما عوامل گوناگون و به‌ويژه عدم سوددهي مناسب درخور معيشت دامدار باعث شده تا تمايل به اين حرفه كم شده و در شرايط حاضر با تغييرات به‌ وجود‌ آمده در زمينه درآمدها و هزينه‌‌ها در دامداري سنتي تحقيق‌ را در اين زمينه ضروري كرده است. اين مطالعه در مراتع خشك و بياباني ندوشن استان يزد در سامان‌هاي عرفي روستانشينان انجام شد. پس از انتخاب 9 سامان عرفي مشابه از نظر اكولوژيكي، در هريك از سامان‌ها يك گله انتخاب شد. متوسط تعداد دام هر گله 230 رأس با نژاد خالص بز ندوشني بود. هدف اين پژوهش بررسي ميزان درآمد، هزينه و سود گله‌داران بز ندوشن بود. نتايج نشان داد كه به‌ترتيب بيشترين ميزان هزينه جاري مربوط به تأمين تغذيه دستي دامها و دستمزد چوپان بوده‌ است. به‌طوري‌كه بيشترين ميزان درآمد دامها به‌ترتيب مربوط به فروش دام زنده، شير و ماست‌ مي‌باشد. محاسبات در 9 سامان عرفي نشان داد كه ميزان هزينه‌‌ها بيشتر از درآمدها بود، بنابراين درآمد خالص در هريك از ساما‌ن‌ها منفي بوده‌ است. ضمناً ارزش‌گذاري بر مبناي ارزش حال با نرخ‌هاي تنزيل متفاوت 20، 18 و 15 درصد در سالهاي 1396،1395،1394 نيز نشان داد كه در تمام سال‌ها ارزش حال خالص (NPV) كوچكتر از صفر بوده و نسبت منفعت به هزينه (BCR) نيز كوچكتر از يك مي‌باشد، ازاين‌رو دامداري سنتي در منطقه مورد مطالعه با شرايط فعلي توجيه اقتصادي ندارد.

This study was conducted in the rural allotments of arid and desert rangelands of Nodoushan, Yazd. Nine ecologically similar allotments were selected in the area and one herd was selected in each of the allotments.The study livestock were Nodoushan pure goats with an average number of 230 goats in each herd. The objective of this study was to determine the income, cost and benefits of the Nodoushan goat. The results showed that the highest present expenditures were related to the manual feeding of livestock and shepherd wages. The highest income was related to livestock, milk and yogurt sales, respectively. In all nine allotments, the costs were higher than the incomes, leading to a negative net income in each of the allotments. Valuation using present net value based on 15,18 and 20 percent discount rates in 2015,2016 and 2017 showed that net present value and benefit-cost ratio were less than zero and one, respectively, in all the three years. Thus, traditional animal husbandry in the study areas is not economically profitable.