شناسايي و كاربست معيارهاي زيبايي‌شناسانه براي طراحي خيابان‌هاي محلي مطالعة موردي: محور شرقي خيابان شهيد انصاري قزوين

غالب فضاهاي پياده در شهرهاي ما فاقد جذابيت بصري، شادابي، و كيفيت مناسب طراحي منظر براي ايجاد حس رضايت بصري در پيادگان هستند. از آنجايي كه زيبايي يك مفهوم كيفي و قابل تفسير است، در مورد ابعاد نظري و فلسفي آن به كفايت صحبت شده است. اما چالش­هاي اصلي اين مفهوم، نحوة سنجش، ارزيابي، و به­كارگيري آن است. خيابان­هاي محلي يكي از فضاهاي پرمواجهه از نظر بصري است. بازآفريني طراحي مبنا يكي از رويكردهاي اخير در طراحي فضاهاي شهري است. هستة اصلي اين رويكردْ توجه كاربردي به مؤلفة زيبايي است. مردمْ اين نوع فضا را غالباً از فاصلة نزديك و با سرعت حركت پايين و تبعاً با ضريب دقت بالا درك مي­كنند. بنا بر اين در توجه به كيفيت زيبايي در طراحي خيابان­هاي محلي و تبيين معيارهاي آن بايد از حداكثر مشاركت عمومي براي بومي­سازي اين مفهوم استفاده شود تا ارزش­هاي اصيل و هويت­هاي بومي و محله­گرايانه در ميان سليقه­گرايي نخبه­مآبانه مغفول نماند. در اين پژوهش ابتدا مباني نظري تبيين و معيارهاي كاربردي مفهوم زيبايي­شناسي در پنج دستة كلي استخراج شد. سپس در نمونة موردي اين پژوهش با تبيين ويژگي­هاي خاص خيابان شهيد انصاري در متن بافت تاريخي شهر قزوين به بررسي چگونگي كاربست مفهوم زيبايي­شناسي در قالب زيرمعيارهاي اين پنج دسته اصلي پرداختيم. در اين مرحله از روش پيمايشي با ابزار مشاهده و پرسش­نامه به جمع­آوري داده پرداخته شد. براي اولويت­سنجي اين پنج معيار از نظر مردم، آن­ها را در قالب گويه­هاي ساده تبديل به 25 كيفيت كاربردي در قالب پرسش­نامه تبديل شدند. سپس با تحليل پرسش­نامه­ها به اولويت­سنجي معيارها از ديدگاه مردم پرداخته شد. بر اساس اولويت­هاي سنجش­شده از طرف مردم، 15 شاخص معنادار ارزيابي شدند (بالاي 50% ارزشيابي)، كه از اين ميان، شاخص­هاي توجه به كيفيت ابنية تاريخي (6/93%) و توجه به فرهنگ بومي (8/85%) در طراحي خيابان محلي مورد نظر ارزش بالاتري داشتند. همچنين شاخص­هاي تعادل در ارتفاع (6/56%) و سازگاري ميان اجزاي ساختمان (2/55%) از درجة اهميت كمتري نسبت به ساير شاخص­ها برخوردار بودند و يا از نظر مفهومي مردم ارتباط كمتري با آن برقرار كردند.